برچسب: اعجاز

آراء سيّد مرتضى در وجه اعجاز قرآن

سيّد مرتضى در باب اعجاز قرآن، معتقد است كه خدا علومى را كه عرب فصيح مى‌توانست با آنها با قرآن معارضه كند، در زمان ‏قصد معارضه، از آنان مى‌ستاند و چون سلب علمْ تنها در اختيار خداست، آنان درمى‌يافتند كه قرآن معجزه الهى است؛ يعنى نزد سيّد مرتضى، ‏قرآن از آن رو معجزه است كه به اين صرف و سلب دلالت مى‌كند. وى فصاحت عالى قرآن را پذيرفته و نظم آن را بى‌سابقه خوانده؛ امّا ‏فصاحت و نظم و ديگر وجوه مشهور را وجه اعجاز قرآن ندانسته است. نزد نگارنده، اشكال مهمّ نظريّه سيّد مرتضى اختصاص حصول «علم ‏وجدانى» به الهى بودن قرآن، به عرب فصيح است؛ آن هم در هنگام قصد معارضه.‏

كمالات ماورايى و سنّت الاهى

اثبات كمالات ماورايى بندگان برگزيده الاهى (اعمّ از پيامبران و غير آنان) براساس قرآن، محور اصلى اين گفتار است. بررسى مفهوم «فرابشرى» از ديدگاه عرضى و عقلى و تاريخى، نظام اصطفا در ميان انسانها و اشياء و زمانها و مكانها، اعجاز و كرامت با ذكر نمونه‌هاى آن مثل حضرت موسى و عزير و يونس و داوود و سليمان و عيسى و مريم و مادر موسى و پيامبر اكرم 6 عناوين ديگر اين گفتار است.

چند نكته در باب تواتر، تحدّى و اعجاز قرآن

1. صدق نبوّت هيچ پيغمبرى متوقّف بر بقاى معجزه كه آورده است، نيست؛ چنانچه از جميع انبياء گذشته
2. معجزه بودن قرآن مجيد متوقّف است بر چند امر:

3. تحدّى قرآن ـ چنانكه از آن جناب شد
4. در قرآن مجيد موجود، قطع نظر از فصاحت و بلاغت،
5. مسلمانان در مقام اثبات نبوّت نبىّ اكرم9 و ابطال ساير اديان، ابدآ محتاج به اثبات معجزه براى آن جناب نيستند
6. غير از قرآن مجيد ـ كه معجزه باقيه است
7. علّا مه در انوار الملوك در شرح ياقوت ابي‌اسحاق نوبختى در مقام دفع شبهه عامّه

اعجازو تحدّی قرآن از نظر آیت الله اصفهانی

اعجاز يعنى به عجز درآوردن و عاجز كردن. وجوه اعجاز و تحدّى قرآن از مباحثى است كه همواره مورد بحث متكلّمان بوده و آراء و نظرات گوناگونى در اين رابطه، مطرح شده است. با توجّه به نظريّات مختلف در باب وجه اعجاز قرآن از سوى عالمان و متكلّمان مسلمان، چون شيخ طبرسى، سيّد مرتضى، قطب راوندى، امين‌الاسلام طبرسى، علّا مه مجلسى و آيت الله خويى و…
اقوال در وجه اعجاز قرآن به دو بخش 1. فصاحت و بلاغت (جنبه هاى ادبى) و 2. محتوا (علوم و معارف) تقسيم بندى شده است. ميرزا مهدى اصفهانى مهمترين وجه اعجاز قرآن را علوم و معارف جديد الاهى و كلام الله بودن آن مي‌داند. وى در رساله «إعجاز كلام الله المجيد» با ذكر شواهدى، به تبيين مدّعاى خويش مىپردازد و معتقد است كه وجه اعجاز قرآن را در خود قرآن و كلام حاملان علوم آن بايد جستجو كرد. در اين پژوهش، با استناد به اين اثر، به بررسى ادلّه مرحوم ميرزاى اصفهانى در مورد وجه اعجاز قرآن، شامل: عموميّت و شمول اعجاز قرآن در همه اعصار، طعن كافران به علوم و معارف قرآن، كلام الله بودن قرآن، احسن الحديث بودن قرآن
در هدايت، حكمت، معرفت خدا، اثاره عقول با تأكيد بر احاديث و روايات معصومين :پرداخته شده است. اعجاز قرآن با رسالت خاتم‌الانبياء تناسب دارد و هدف از بعثت ايشان، رساندن بندگان خدا به وجدان كردن خدا، تزكيه، تكميل عقول و تذكّر به علوّ و قدس خداست. در اين مقاله، همچنين انگيزه انحصار وجه اعجاز قرآن در فصاحت و بلاغت، بررسى و راه برون رفت از آن، مراجعه به اهل بيت: و تدبّر در قرآن بيان شده است.

تحقیق در وجه اعجاز قرآن کریم

اغلب مفسّران و دانشمندان علوم قرآنى در وجه اعجاز قرآن كريم بحث كرده‌اند. برخى از ايشان بر جنبه هاى بلاغى و لفظى تأكيد كرده‌اند و برخى ديگر بر جنبه هاى معنوى و محتوايى. اشكالاتى كه در بحث اعجاز بلاغى وجود دارد، يكى اين است كه چرا لفظ اعجاز در قرآن كريم استعمال نشده است و آيا اطلاق اين لفظ بر آيه و بيّنه رواست ؟ ديگر آنكه چرا در قرآن كريم و احاديث ائمه طاهرين :به وجه فصاحت و بلاغت اشاره‌اى نشده و بجاى آن از اوصافى مانند هدايت و نور و آيه و بينه و برهان و حجت و سلطان استفاده شده است؟ جنبه هاى معنوى و محتوايىِ اعجاز قرآن كريم، نسبت به جنبه هاى بلاغى و لفظى، از اهميت بيشترى برخوردار است و بعضى از علماى شيعه بر آن تأكيد فراوان كرده‌اند.

معراج و علم پيامبر

اگر پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله)  علم لدنّى داشت، پس چرا در شب معراج، از جبرئيل در مورد پديده هاى آن جا سؤال كرد؟