بررسی تاریخی حقوق بشردوستانه در جنگهای پیامبر صلی الله علیه وآله

رعایت حقوق زنان، کودکان، سالخوردگان و افراد ناتوان یکی از نکات مهم در جنگ است که از آن با عنوان حقوق بشردوستانه «Humanitarian law» یاد میشود. در عصر حاضر سازمانها، گروهها و برخی از افراد در نقاط مختلف جهان تحت این عنوان فعالیت میکنند. شناخت جایگاه این قانون در اسلام و تبیین مفاد آن در سیره نبوی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ زیرا رعایت اصول جوانمردانه، خودداری از روشهای غیرمتعارف در جنگ، حمایت از زنان و کودکان، حفاظت از افراد ناتوان و سالخورده و منع بهکارگیری سلاحهای مخرب از نکات مهمی هستند که در قوانین امروزی بر آنها تصریح میشود و این موارد در سیره نبوی نیز مورد تأکید قرارگرفته و اجرایی شدهاند. این نوشتار بر آن است تا با نگاهی به جنگهای عصر نبوی و بررسی توصیههای آن حضرت (ص) درباره گروههای ناتوان یا خارج از جنگ، راهکارهای پیامبر (ص) برای حفاظت از آنان را تبیین کند و به این پرسش پاسخ دهد که سیره رسول خدا (ص) درباره زنان، کودکان و افراد ناتوان دشمن در جنگها چگونه بود؟
بررسی استراتژی پیامبر اعظم صل الله علیه و آله در صلح حدیبیه بر اساس تحلیل سوات

صلح حديبيه يکي از راهبرديترين تصميمات پيامبر اعظم (ص) در مقطعي حساس و نقطه عطفي در تاريخ اسلام است. اين واقعه سرنوشتساز در طول تاريخ، کانون توجه مورخين و سيرهنويسان بوده و از ديدگاههاي مختلف، مورد تحليل قرارگرفته است. در اين پژوهش تبييني، با رويکردي کيفي – کمّي و بر پایه قاعده «تلازم عقل و شرع» با استفاده از مدل علمي «سوات»، به تحليل علمي استراتژي پيامبر اعظم| در صلح حديبيه پرداختهشده است. بر اساس نتايج اين پژوهش، در چارچوب اصول علمي مديريت استراتژيک، صلح حديبيه بهعنوان يک تصميم راهبردي، کاملاً منطبق بر تحليلهاي علمي و بهترين انتخاب در شرايط خود بوده است. مدل سوات به کمک تحليل شرايط دروني و بروني جامعه اسلامي، نتايج شگرف صلح حديبيه را در پيشرفت اسلام و تغيير وضعيت جامعه اسلامي بهصورت علمي، به تصوير کشيده و دورانديشي پيامبر اعظم| را بهعنوان رهبر مدبر جامعه اسلامي از ديدگاه خود ثابت مينمايد.