عالمان صحیفه نگار
عالِمان مسلمان، در طول تاريخ، نسبت به كتابهاى حديثى توجّه ويژهاى داشتهاند. اين توجّه، گاه در شكل استنساخ اين گونه كتابها بروز كرده است. صحيفه سجاديه، يكى از مهمترين متون معتبر دعايى و حديثى است كه عالِمان بزرگ شيعى و سنّى به استنساخ آن پرداختهاند. نگارنده در اين مقاله، ده عالِم شيعى و يك عالِم سنّى را كه از قرن ششم تا پانزدهم به استنساخ صحيفه سجاديه پرداختهاند، مىشناساند.
سیر نگارش ها در حوزه صحیفه پژوهی و بایسته های جدید
نـويسنده در اين گفتار، مـرورى بـر نگارشهاى حوزه صحيفه پژوهى را ـ اعمّ از كتابهاى چاپ شده و چاپ نشده، مقاله و بخشهايى از كتابها ـ در ضمن هفده بخش مي‌آورد. در هر بخش، پس از بيان پيشينه پژوهش در آن موضوع، پيشنهادهايى براى گامهاى آينده ارائه می كند. كتابنامه هاى صحيفه، نشر محدود روايتهاى معتبر و كهن صحيفه، تحقيق و نشر ترجمه هاى كهن منثور و منظوم صحيفه، تحقيق و نشر شروح صحيفه، توجه بيشتر دانشگاهها و حوزههاى علميه و نشريات پژوهشى به صحيفه پژوهى، فرهنگ واژگان صحيفه، معجمهاى لفظى و نمايه هاى موضوعى صحيفه، تحقيق در مستدركات و تعليقات صحيفه، پژوهش در اجازات روايتى صحيفه، بخشى از اين هفده موضوع است. در خلال اين گفتار، حدود سى كتاب و رساله مخطوط منتشر ناشده در زمينه صحيفه (همراه با محلّ نسخه هاى خطى آنها) معرفى می شود.
نگاهی به کتاب «جوامع الکلام فی دعائم الاسلام»
«جوامع الكلام فى دعائم الاسلام» يكى از جوامع حديثى چهارگانه‌اى است كه توسط محدثان متأخر تأليف شده است. مؤلف اين كتاب « محمد بن شرف‌الدين على موسوى جزائرى» مشهور به سيد ميرزا جزائرى كه از معاصران ملّا محسن فيض كاشانى، شيخ حرّ عاملى و علامه مجلسى است، آن را بر سياق كتاب «منتقى الجُمان فى الاحاديث الصِحاح و الحِسان»، اثر مشهور حسنبن زين‌الدين (فرزند شهيد ثانى و معروف به شيخ حسن صاحب معالم)، تدوين كرده است. وى قصد داشت با تأليف اين كتاب به تكميل و توضيح مباحث كتاب « منتقي‌الجمان » بپردازد.مقاله حاضر به معرفى كتاب «جوامع الكلام » می پردازد.