فعالیت‌های امام حسین علیه السلام در ایام اقامت در مکه
امام حسین (ع) به مدت چهار ماه و پنج روز در مکه اقامت داشت انتخاب این شهر انتخاب سنجیده ای بود زیرا مکه حرم امن بود و احتمال تعرض دشمن بسیار ضعیف ، از طرفی موسم حج بود و محل اجتماع مسلمانان از سراسر قلمرو اسلامی و مناسب ترین مکان برای رساندن پیام به افکار عمومی ،اما والی مکه در نامه ای به یزید از استقرار امام و اهل بیتش در مکه و استقبال و رفت و آمدهای مردم خبر داد یزید هم درنامه ای به بنی هاشم ازآنان خواست تا حسین (ع) را از کوشش برای تفرقه بازدارند مردم هم نامه یزید را به حسین (ع) نشان دادندوحضرت آیه ای را که گویای جدایی اسلام از کفر و تبرای متقابل پیامبر باکفار و منکران خدا است در پاسخ نامه نوشت . از اقدامات مهم حضرت در مدت اقامت در مکه نامه نگاری به مردم کوفه و بصره و نیز فرستادن سفیرانی به آنجا بود .آنان نیز در نامه های خود حمایتشان رااعلام کردند .از بصره هم فردی با دو پسرش به سپاه سید الشهدا ملحق شدنداما بعضی قبایل پیش از حرکت خود به منظور یاری امام حسین (ع) از خبر کشته شدن آن حضرت آگاه شده وبا ندامت و حسرت فراوان به قبایل خود بازگشتند .
مهم ترین و مشهورترین دیدگاه ها در باره فلسفه قیام کربلا(بخش دوم)
سایر دیدگاه ها ی مهم و مشهور درباره انگیزه قیام امام حسین (ع) عبارتند از :1-قیام برای نیل به شهادت :یعنی امام حسین (ع) قیام کردتا با شهادتش به بالاترین مقام قرب الهی و درجات سعادت و معنویت برسد که این قیام یک حرکت کاملا انتخابی بوده واز دیدگاه شرعی هیچ الزامی نداشته است . این نظریه بنا به دلایلی قابل خدشه است اولااگر چه شهادت مورد علاقه فراوان انسان های مومن و اولیا ی الهی است اما منحصر کردن هدف و کار سترگ سید الشهدا (ع) در رسیدن به شهادت ،به یقین انحراف اذهان از هدف اصلی قیام است ، ثانیا اگرهدف فقط درک مقام شهادت بود چراحضرت از آغاز نهضت خویش در مدینه تا آخرین لحظات حیاتش در عاشورا از مردم برای یاری کردن خویش کمک می خواست و تا آخرین دقایق قبل از نبرد به نصیحت دشمن می پرداخت تا ازهرگونه جنگ و جدال و خونریزی جلوگیری کند ؟2- قیام برای تشکیل حکومت : که قیام با انگیزه پیروزی نظامی و تشکیل حکومت بود یعنی هدف امام حسین (ع) شهادت نبوده و حضرت نمی دانست که در راه سفر به کوفه شهید می شود بلکه مطلوب نظر وی تشکیل حکومت اسلامی والا صلح شرافتمندانه بوده است. در نقد این نظریه باید گفت امام این قدر اشتباه کار نبوده که قدرت تشخیص حوادث آینده را نداشته باشد والا شایسته زمامداری و امامت نبود و ظاهر بینان گمان می کنند که هدف نهضت های الهی رسیدن به پیروزی های ظاهری و نظامی است حال آنکه قیام عاشوراانجام تکلیف بود و هرگز به کسب قدرت نظر نداشت و حضرت برای حفظ مصالح اسلام وحمایت از دین جدش حاضر بود جهاد کند هرچند فرجام این جهاد به شهادتش منجر شود.
3- نظریه تکیف ویژه بودن قیام : دیدگاه مهم دیگردر باره جریان عاشورا این است که نهضت امام یک قضیه و تکلیف شخصی بوده که تنها شخص امام حسین (ع) مکلّف به انجام آن بوده است که بر اساس فرمان ازلی الهی عمل کرده و خود را قربانی کند یعنی در ظاهر امام (ع) حرکتی بر خلاف اصول و چارچوب های فقهی و حقوقی انجام داده است اما در بررسی این دیدگاه این نگرش به دلایلی درست نمی باشد الف -وظیفه همگانی بودن قیام بر ضد حکومت اموی وظیفه تک تک مسلمانان بود و مبارزه هم تکلیفی عمومی بود ب- قابلیت الگو گیری و پیروی از قیام عاشورا ایجاب می کند که از آن آموزه هایی نظیر امر به معروف و نهی ازمنکر و شهادت طلبی و ستم ستیزی را استتناج کرد و نهضت حسینی در طول تاریخ از بزرگترین عوامل تاثیر گذار وسازنده بر جوامع اسلامی بوده بویژه در جنبه سیاسی که پذیرش هرگونه ذلت و سلطه ظالمانه را بر نمی تابد .البته این مطلب را نیز نمی توان انکار کرد که برنامه کار و دستور العمل دوران امامت هر یک از امامان قبلا از طرف خدا تعیین و توسط رسول خدا (ص) به آنها ابلاغ شده است اما این منافاتی ندارد با اینکه عمل آن امام برای پیروانش الگو باشد .
سیاه پوشی 2
ابن نما از امام صادق (ع) چنین نقل می‌کند: هیچ زن هاشمی سرمه نکشید و خضاب نکرد و تا پنج سال از خانه‌ی هیچ هاشمی دود (برای پخت و پز) دیده نشد تا آنکه ابن زیاد کشته شد. از فاطمه دختر علی (ع) روایت است که: هیچ زنی از ما حنا نبست و سرمه نکشید […]
ورود اهل بیت علیه السلام به خانه پیامبر صلی الله علیه وآله
ابن نما گوید: امام سجّاد (ع) و همراهانش وارد خانه‌ی پیامبر شدند. آن را خالی و غم‌آلود و حزن‌انگیز دیدند که سایه‌ی مصیبت‌ها بر سر آن بود و با فقدان آن سروران، صحنه‌هایی وحشت‌آلود داشت. (وی سپس با آوردن جملات و متونی شاعرانه و ادبی از زبان آن خانه‌های خالی از ساکنانش، به ترسیم مظلومیّت […]
خطابه‌ی امام سجّاد علیه السلام در مجلس یزید 7
ابن نما گوید: زنان در مدّتی که در دمشق بودند، با ناله و شیون بر آن حضرت نوحه می‌خواندند. مصیبت اسیران بزرگ بود و رنج آن داغدیدگان سخت بود. آنان را جایی نگه می‌داشتند که از سرما و گرما نگه نمی‌داشت تا آنکه صورت‌ها پوست انداخت و از زخم‌ها خون می‌آمد. پیوسته دست به گریبان […]
خطابه‌ی امام سجّاد علیه السلام در مجلس یزید 6
ابن نما گوید: سکینه در دمشق، در خواب دید که گویا پنج ناقه از نور می‌آید، بر هر یک از آنها پیرمردی سوار است، فرشتگان آنان را در برگرفته‌اند و همراهشان غلام نوجوانی است. ناقه‌ها که رفتند، آن غلام پیش آمد و نزدیک من شد و گفت: ای سکینه! جدّت سلامت می‌رساند. گفتم: سلام بر […]
سخن جندب در مجلس ابن زیاد 4
ابن نما گوید: پس از کشتن حسین (ع)، چون عمر سعد و ابن زیاد زیاد یکدیگر را دیدند، ابن زیاد به او گفت: نامه‌ای را که درباره‌ی کشتن برایت نوشتم بیاور. گفت: از بین رفته است. گفت: باید بیاوری و الّا شرمنده و پوزش‌خواه باید میان پیرزنان قریش بنشینی. عمر سعد گفت: به خدا درباره‌ی […]
سخن جندب در مجلس ابن زیاد 1
ابن نما گوید: ابن زیاد، جندب بن عبدالله ازدی را که پیرمردی بود فرا خواند و گفت: ای دشمن خدا مگر تو از اصحاب علی (ع) نبودی؟ گفت: چرا، پوزش هم نمی‌خواهم. گفت: تصمیم دارم با ریختن خونت به خدا تقرّب بجویم. گفت: خون من تو را به خدا نزدیک نمی‌کند بلکه دور می‌سازد. گفت: […]
ابن زیاد و سر مطهّر امام حسین علیه السلام 5
ابن نما از قول سعد بن معاذ و عمر بن سهل نقل می‌کند: آن دو پیش ابن زیاد حاضر بودند که با چوب بر دماغ و چشم و دهان حسین (ع) می‌زد. زید بن ارقم به او گفت: چوبت را از آن لب و دندان بردار. من رسول خدا (ص) را دیده‌ام که لب بر […]
اهل بیت علیه السلام در کوفه 1
ابن نما گوید: مردم برای تماشای اسرای آل پیامبر جمع شدند. زنی از کوفیان از بالا خانه آنان را دید و پرسید: شما از کدام اسیرانید؟ گفتند: ما اسیران محمّد (ص) هستیم. وی پایین آمد و مقداری لباس و مقنعه جمع‌آوری کرد و به آنان داد تا خود را بپوشانند. امام سجّاد (ع) نیز با […]
اسیران اهل بیت علیه السلام 2
ابن نما گوید: عمر سعد بقیه‌ی روز عاشورا و روز دوم را ماند، آن‌گاه به حمید بن بکیر گفت مردم را ندا دهد برای کوچ به سوی کوفه. دختران، خواهران و کودکان اهل بیت و علیّ بن حسین را که به شدّت بیمار بود با خودش برد. قال ابن نما: ثُمَّ إِنَّ عُمَرَ […]
غارت و آتش زدن خیمه ها 3
ابن نما گوید: آن‌گاه به غارت خانواده و همسران امام حسین پرداختند، روسری از سرها و انگشتر از انگشت‌ها، گوشواره از گوش‌ها و خلخال از پاها درآوردند. مردی از سنبس پیش دختر امام حسین (ع) آمد و چادر از سرش برگرفت و آنان بی‌لباس ماندند. دستخوش باد حوادث و بازیچه‌ی دست‌های تقدیر و اندوه‌های بزرگ […]
محل دفن سر مطهّر امام حسین علیه السلام 1
ابن نما گوید: درباره‌ی مدفن سر مطهّر اختلاف است. برخی گویند عمرو بن سعد آن را در مدینه دفن کرد. از منصور بن جمهور نقل شده که وارد خزانه‌ی یزید شد. وقتی که گشودند، سر مطهّر را آنجا دید. به غلامش سلیم گفت: این کیسه‌ی چرمین را نگهداری کن که از گنج‌های بنی امیّه است. […]
دفن امام حسین علیه السلام و یاران ایشان 2
ابن نما گوید: چون مردم از کربلا برگشتند، گروهی از بنی اسد که در غاضریه سکونت داشتند آمدند و بر آن اجساد پاک نماز خواندند و در آن تربت اطهر دفنشان کردند. قال ابن نما: وَ لَمَّا انْفَصَلَ النَّاسُ مِنْ كَرْبَلَاءَ خَرَجَ قَوْمٌ مِنْ بَنِي أَسَدٍ كَانُوا نُزُولًا بِالْغَاضِرِيَّةِ فَصَلُّوا عَلَى الْجُثَثِ النَّبَوِيَّةِ […]