برچسب: شعر

نگاهی به شعر ميرزا حبيب خراسانی

این جستار، ابتدا استحکام کلام میرزا حبیب خراسانی را در سطوح مختلف زبان و ادبیات می سنجد و سپس به مضامین شعری او می پردازد. با توجه به مرجعیت دینی میرزا حبیب، تعداد اشعار مذهبی وی نسبت به اشعار متفرقه کمتر از حد انتظار است. شادی در شعر او به طرز معناداری محسوس است و مرثیه در شعر او جایی ندارد. همچنین به راه و رسم عارفان ـ و حتی شدیدتر از بسیاری از آنان ـ به ظواهر شرع تاخته است؛ امری که دربارة یک مرجع تقلید شگفت می نماید. در این پژوهش بیشتر به این موارد پرداخته شده است: شاخصه های پایبندی به شریعت، سرسپردگی به عرفان، میزان دغدغه های اجتماعی و نوع نگاه شاعر به مدیحه پردازی دینی.

اين غزل گريه ها که می بينی ؛ نگاهی به جریانهای شعر آیینی پس از انقلاب

این مقاله، شعر آیینی را ـ چنانکه میان شعرای معاصر مرسوم است ـ به مدایح و مراثی خاندان وحی مختص می داند و توحیدیه ها، مناجات ها و … از موضوع این نوشتار خارجند.
براساس پژوهش انجام شده، شعر آیینی فارسی که سابقه ای به قدمت شعر فارسی دارد، در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی روندی رو به رشد داشته است. شعر آیینی تا پیش از دوران مورد بررسی، غالباً به مضامین عاشورایی محدود بود و کمتر به دیگر مضامین آیینی می پرداخت؛ اما در دوران مورد بررسی ـ که سالهای 1357 تا 1390ش را در برمی گیرد ـ درمورد چهره های آیینی مختلف شعر سروده شد و شاعران آیینی سرا فصول جداگانه ای به هریک از معصومان و چهره های آیینی شیعی اختصاص دادند. در دهة سوم مورد بررسی، گونه ای از آیینی سرایی با رویکرد عرفانی شکل گرفت که مورد استقبال گستردة مخاطبان قرار گرفت. جریان دیگری که در سالهای پایانی دوران مورد بررسی در اشعار آیینی دیده شده، بهره گیری از طنز است که به صورت چشم گیری در حال گسترش است. گونة زبانی اخیر شاید به دلیل بی سابقه یا کم سابقه بودن آن ،مورد توجه و علاقة بخش قابل توجهی از مخاطبان قرارگرفته است.
کلیدواژه: شعر آیینی، شعر معاصر ایران، شاعران آیینی، شعر آیینی دورة انقلاب اسلامی

شعر ابوطالب: گزارش و تحلیل ادبی و محتوایی

نگارنده در این گفتار، اشعار ابوطالب را از چند دیدگاه بررسی و تحلیل می‌کند. روایت شاعران از آن اشعار، دیدگاه معصومان:، استشهاد به این اشعار در منابع تفسیری و نحوی و جغرافیایی و لغوی، تضمین این اشعار، مباحث تاریخی در آنها به ویژه دفاع ابوطالب از پیامبر، اغراض شعری در سروده‌های ابوطالب به ویژه مدح پیامبر و دفاع از ایشان.

جايگاه اهل بيت علیه السّلام: در قرآن از منظر شعر عرب

خداوند بلندمرتبه در كتاب عظيم‌الشأن خود مكرّرآ به ستايش مقام والاى اهل بيت : مى‌پردازد و سراسر قرآن شامل آياتى است كه ‏به طور مستقيم و غير مستقيم، به منزلت ايشان اشاره دارد. در اين ميان، عظمت خاندان نبوى : كه در اشعار ادباى شاخص جهان عرب، اعمّ از ‏سنّى و شيعه، معاصر و غير معاصر، ترسيم شده، قابل تأمّل و بررسى است؛ اديبان برجسته‌اى كه همواره ارادت خالصانه خود را به ساحت ‏مقدّس خاندان پيامبر عرضه داشته‌اند. اين مقاله بر آن است تا برخى از آيات قرآن را كه در شأن اين خاندان نازل گرديده، با استناد به اشعارى ‏كه شعراى عرب در اين زمينه سروده‌اند، بررسى كند.‏

حکمتهای علوی در سروده های عربی

كلمات جاودانه حكمت علوى، بر ادبيات عرب، اثرى شايان نهاده‌اند. نويسنده در اين گفتار، 86 مورد از سخنان حضرت اميرالمؤمنين علی بن ابى طالب(ع) را آورده، كه مستقيمآ بر شعر شاعران عرب اثر نهاده‌اند. در اين مقاله، به 6 عنوان كتاب حديثى شيعى، 5 شرح نهج‌البلاغه، و حدود 40 منبع مهمّ ادبيات عرب، استناد شده است.

جایگاه قرآن و حدیث در شعر فارسی سده سوم و چهارم هجری

شعر فارسى، از سده سوم و چهارم هجرى آغاز شد. و از همان آغاز، مضامين آيات و روايات، دست مايه اصلـى براى قـوّت و غناى فـرهنگ و ادب پارسـى شد. نـويسنده در ايـن مقاله، شيـوه هاى استفاده شاعـرانِ پارسى گوى ايرانى از آيات قرآن و روايات شيعى را، در چهار عنوان بررسى میكند :استفاده از مفاهيم و مضامين، اقتباس از آيات و روايات، اشاره به داستانهاى قرآنى، اشاره به برخى از وقايع تاريخ صدر اسلام

سیمای حضرت فاطمه علیها السلام در آینه شعر حکیم سنایی و ناصر خسرو 

از آنجا که زندگی کوتاه حضرت فاطمه(علیها السلام) پس از رحلت نبی اکرم(صلی اله علیه و آله) از موارد عمده اختلافات بین شیعه و سنی است، شخصیت و حیات آن بانوی نمونه، کمتر در آینه ادبیات و شعر فارسی منعکس شده است؛ این نکته به ویژه در ادوار آغازین شعر فارسی که غلبه با اهل سنت بوده است، بیشتر صدق می کند.

تو کیستی؟ شده غلتان به خاک وخون بدنی

تو کیستی؟ شده غلتان به خاک وخون بدنی تنی جدا ز سری و سری جدا زتنی تو کیستی؟ بدن قطعه قطعه ای که از او نمانده هیچ که دوزند بهر او کفنی به جسم پاک برادر سرود زینب زار مگر توای تن غلتان به خون! حسین منی؟ کدام دست به زیر دل شتر بربست دو […]

فاش ار فلک، بر آن تن بی سرگریستی‏

فاش ار فلک، بر آن تن بی سرگریستی‏ ز آنروز تا به دامن محشر گریستی‏ زاشک ستاره، دیده‏ی گردون تهی شدی‏ بروی بقدر زخم تنش،‏گر گریستی‏ ای کاش چون فلک بدی اعضا، تمام چشم‏! تا بهر نور چشم پیمبر گریستی‏ کشتند و از نشان از مسلمانی، ای دریغ‏! آن را که از غمش، دل کافر […]

می وزد در کربلا عطر حضور از قتلگاه

می وزد در کربلا عطر حضور از قتلگاه می کند انگار خورشيدی ظهور از قتلگاه   برگ ريزان است و پاييزان، درين توفان رنگ کاروانی می کند گويا عبور از قتلگاه   می رود اين کاروان بی آنکه همراهی کند دود اسپند ازخيام، عطر بخور از قتلگاه   بال دربال کبوترها ، کدامين آفتاب؟ می […]

زينب چو ديد پيكري اندر ميان خون

زينب چو ديد پيكري اندر ميان خون چون آسمان و زخم تن از انجمش، فزون   بي حد جراحتي، نتوان گفتنش كه چند پامال پيكري، نتوان ديدنش كه چون   خنجر در او نشسته، چو شهپر كه در هما پيكان در او دميده، چو مژگان كه از جفون   گفت: اين به خون طپيده نباشد، […]

مادر! بیا به حال حسینت، نظاره کن

مادر! بیا به حال حسینت، نظاره کن یک دم نظر بر این بدن پاره پاره کن   زخم تنش اگر چه بُوَد بی حساب لیک با چشم دل، نگاه بر این ماه پاره کن   مادر! بیا و مرهمی آور ز راه مهر درمانِ زخم های فزون از ستاره کن   اطفال بی قرار و […]