تفسیر امام حسن علیه السلام از نگاه بزرگان

برجسته‏ترین محققی که به شیوه و مضامین تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (علیه السلام) انتقادهای مفصلی دارد، مرحوم محمد جواد بلاغی صاحب تفسیر آلاءالرحمن است. بر اساس بررسی‏های وی این تفسیر به لحاظ روش تبیین مطالب، نگارش ادبی و سبک و سیاق روایت‏های آن، ضعف و کاستی‏های غیر قابل اغماضی دارد و از این جهت به کلام امام معصوم (علیه السلام) شباهتی ندارد و نمی‏توان آن را به امام یازدهم منتسب کرد. مرحوم بلاغی برخی مباحث کتاب را ارزیابی و تناقض و آشفتگی‏های کتاب را مشخص کرده است.1 عده‏ای نیز به سخنان بلاغی انتقاد کرده و گفته‏اند که این لغزش‏ها در عبارت راویان تفسیر است و نه متن روایات و با توجه به اینکه آنان عرب‏زبان نبوده‏اند آشفتگی‏های نقل‏های آنان طبیعی به نظر می‏رسد. همچنین استنساخ متعدد از کتاب در قرون متوالی و اشتباه کاتبان و کمی سواد برخی محررّان، می‏تواند در متن و محتوای کلمات تغییرات آشکاری پدید آورد.2

کاوشی پیرامون فرزندان امام حسن عسکری علیه السلام و اعتبارسنجی یک امامزاده منسوب به ایشان

در ایران اسلامی، امامزادگان بسیاری مدفون هستند و ازجمله مباحث مطرح در این زمینه، صحت انتساب آنان به امامان می‌باشد. در این مورد، کاوش‌هایی نیز صورت گرفته است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، در صدد راستی‌‌آزمایی یک امامزاده منسوب به امام حسن عسکری (ع) در ایران است. این جستار با بررسی و کاوش در متون کهن انساب‌نگاری و فضایل نگاری ائمه (ع)، اثبات می‌کند که امام حسن عسکری (ع) فرزندی به جز امام مهدی (عج) نداشته است. زمانه شناسی روزگار حیات آن حضرت نیز اثبات می‌کند که امام (ع) از سامرا خارج نشده است. در پایان این نوشتار نظر کسانی که بر این باورند امام حسن عسکری (ع) به ایران مسافرتی داشته و امامزاده‌ای را به ایشان منتسب می‌کنند؛ رد خواهد شد.

نقش امام حسن عسکری علیه السلام و اصحاب ایشان در حدیث امامیه

اهل‌بیت رسول اکرم طبق سفارش آن حضرت، در کنار قرآن کریم، بالاترین مرجع علمی‌اند که خداوند ایشان را برای هدایت و رهبری مسلمانان پس از رسول اکرم (ص) برگزیده است. امام حسن عسکری (ع) یازدهمین امامی است که سکان کشتی هدایت را به دست گرفت. این پژوهش در پی آن است که با ترسیم شرایط سیاسی و اجتماعی حیات ایشان، به‌عنوان عوامل مهم اثرگذار در مضمون احادیث و چگونگی نشر آنها، شیوه‌های نقل و نشر حدیث و نقش اصحاب و شاگردان آن حضرت در حفظ و نقل حدیث را وا نماید و مدارس حدیثی را که در زمان ایشان رونق گرفت، معرفی کند و آثاری را که به این حضرت نسبت داده‌اند بررسی نماید.

بررسی و نقد مدخل (امام) حسن عسگری (ع) دائره‌المعارف اسلام

دائرة‌المعارف اسلام اصلی‌ترین منبع اسلام‌شناسی در مغرب زمین شناخته می‌شود؛ اما مقالات این مجموعه و تصویر ارائه شده از اسلام در آن نیازمند نقد و بررسی است. در این مقاله ضمن آشنایی با ژوزف الیاش و آثار او، به بررسی و نقد مدخل [امام] حسن عسکری (ع)، تنها مقاله وی در دائرة‌المعارف اسلام می‌پردازیم.

گوشه‌هایی از تلاش علمی امام حسن عسکری (ع)

امام حسن عسکری علیه السلام در روز جمعه هشتم ربیع الثانی 232 هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوار آن حضرت امام هادی علیه السلام و مادر مکرمه اش بانوی عارفه ایست که به نام های «سلیل»، «حدیثه»، و «سوسن» خوانده می شود. وی از بانوان نیکوکار و دارای بینش اسلامی بود و در فضیلت او همین بس که پس از شهادت آن حضرت پناهگاه و نقطه اتکای شیعیان در آن دوران بحرانی و پر اضطراب بود. مجموع عمر حضرت امام حسن عسکری علیه السلام به 28 سال می رسد و آن حضرت سرانجام در هشتم ربیع الاول 260 ه.ق به دسیسه معتمد عباسی در شهر سامرا به شهادت رسید.

سیری در سیره فردی و اجتماعی امام حسن عسکری (ع) (2)

امام حسن عسکری علیه السلام در روز جمعه هشتم ربیع الثانی 232 هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوار آن حضرت امام هادی علیه السلام و مادر مکرمه اش بانوی عارفه ایست که به نام های «سلیل»، «حدیثه»، و «سوسن» خوانده می شود.

سیری در سیره فردی و اجتماعی امام حسن عسکری علیه السلام (1)

امام حسن عسکری علیه السلام در روز جمعه هشتم ربیع الثانی 232 هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشود. پدر بزرگوار آن حضرت امام هادی علیه السلام و مادر مکرمه اش بانوی عارفه ایست که به نام های «سلیل»، «حدیثه»، و «سوسن» خوانده می شود.

برداشت‌های مدیریتی از سیره و گفتار امام حسن عسکری علیه السلام

امامان معصوم (ع) اسوه‌های حسنه‌ای هستند که شیعیان با بهره‌برداری از سیره و بیانات آن بزرگواران در تمامی حوزه‌های زندگی می‌توانند خلاءهای موجود را پر نمایند. در این مقاله با استفاده از روش مطالعه نظری به دنبال دریافت نکته‌هایی از زندگی و بیانات حضرت امام حسن عسکری (ع) هستیم تا بتوانیم در حوزه سازمان و مدیریت از آنها بهره برده و مدیران را به تأسی از آن بزرگوار در ایفای نقش مدیریتی خود توصیه نماییم. تربیت و آموزش، پرورش تفکر، پشتیبانی مالی، میانه‌روی درهزینه، داشتن شبکه ارتباطی و فعالیت‌های سری، شبهه زدایی، جاذبه و دافعه، تشویق، عبادت، پاکدامنی و نجابت، ساده‌زیستی، اندیشه و تفکر، ایمان گرایی و سودرسانی، یاد خدا و مرگ، حسابرسی اعمال و پاسخگویی وجدان، تقوا، راستی و امانتداری، عزت نفس و پرهیز از ریاست‌طلبی از نتایج این بررسی و مطالعه می‌باشد.

اسوه‌های بشریت (11) «امام حسن عسکری (ع)»

امام حسن عسکری علیه السلام در ماه رمضان یا ربیع 232 ق چشم به جهان گشود و 28 سال زندگی کردند. ابن خلّکان تولد ایشان را روز پنج شنبه یکی از ماه های 231 ق دانسته و قول دیگری نیز که ششم ربیع الآخر از سال 232 باشد، نقل کرده است.

مواضع و اقدامات سياسي امام حسن عسكري علیه السلام در برابر خلافت عباسي

مبارزات و مواضع سياسي ائمه (ع) در برابر جريان‌هاي حاکم، منطبق با شرايط جامعه بود. امام حسن عسکري(ع) نيز در دوران امامت خويش با توجه به محدوديت‌هاي سياسي شديد از راه‌هاي مختلف به اتخاذ مواضع سياسي منطقي پرداخت که نتيجه آن، حفظ تشيع و ايجاد آمادگي و زمينه‌سازي براي غيبت امام زمان(عج) بود. خلفاي عباسي نيز با وجود ضعف حاکم بر دستگاه خلافت، هيچ‌گاه از امام(ع) و اقدامات ايشان غافل نشده و در نهايت ايشان را به شهادت رساندند. در مقاله حاضر با استفاده از شيوه توصيف و تحليل، ضمن پرداختن به شرايط سياسي حاکم بر دستگاه خلافت عباسي و سياست خلفاي بني‌عباس نسبت به امام (ع) و شيعيان آن حضرت، مهم‌ترين مواضع سياسي و راهکار‌هاي امام حسن عسکري(ع) در برابر جريان خلافت تبيين مي‌گردد.

شیوه‌های برخورد امام حسن عسکری علیه السلام با انحرافات

امام حسن عسکری (ع) در دوره امامت، با گروه‌هایی روبه‌رو بودند که هر یک به‌نوبۀ خود، انحرافی عظیم در دین ایجاد می‌کردند؛ ازاین‌رو در برخورد با این‌گونه انحرافات، دو روش غیرمستقیم و مستقیم را پیش گرفتند و با تلاش وسیع علمی و پرورش شاگردان و همچنین توجیه و راهنمایی بزرگان شیعه در روش غیرمستقیم و برخورد با غلات، صوفیان، ثنویه و … در روش مستقیم و معرفی جانشین خود، از انحرافات بسیاری در دین جلوگیری کردند.

راهبردهای امنیتی امام حسن عسکری علیه السلام

زندگانی ائمه اطهار برای ما شیعیان و بلکه تمامی انسان‌ها باید سرمشق و الگو باشد؛ و این موضوع صرفاً در بحث عبادات و اخلاق نبوده بلکه تمام شئون زندگی فردی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. در خصوص مسائل فکری و انتزاعی نیز این موضوع حاکم است. یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در عصر کنونی، مسئله امنیت، تعاریف امنیت، کارکردها و دیگر مسائل در حوزه‌ی امنیت است. این مقاله در پی آن است که با بررسی سیره امام حسن عسکری (ع)، راهبردهای امنیتی آن امام بزرگوار را مشخص و معرفی نماید. سؤال اصلی این پژوهش چنين می‌باشد: «امام حسن عسکری (ع) با توجه به شرایط عصر امامت خویش، چه راهبردهای اطلاعاتی و امنیتی را اتخاذ فرموده‌اند؟» برای این منظور ابتدا ضمن تعریف واژگان و اصطلاحات ضروری، سعی شده در حد کفایت، ویژگی‌های عصر و زمانه زندگانی امام در چهار بخش سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی ترسیم گردد؛ زیرا تعیین راهبرد توسط امام، متناسب با شرایط زمانه بوده است. پس از آن به برشماری راهبردهای امام در این بخش‌های چهارگانه اقدام گردیده، در پایان طی یک جدول، این راهبردها (هم سنخ با وضعیت زمانه) ترسیم شده است. این پژوهش از نوع بنیادی- توسعه‌ای و بر اساس روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته برای دستیابی به آنچه در خصوص تحقیق مورد نظر می‌باشد، روش کتابخانه‌ای و فیش‌برداری مورد استفاده قرار گرفته است.