جایگاه احکام حکومتی و اختیارات ولیّ فقیه
حضرت امام (ره) در پیام مهمی که به روحانیون سراسر کشور و مراجع بزرگوار اسلام در اسفند 1367 فرستادند در قسمتی که مربوط به فقه است، به فقه جواهری و سنّتی تأکید کردند و فرمودند: در مورد تحصیل و تحقیق حوزه‌ها این جانب معتقد به فقه سنّتی و اجتهاد جواهری هستم و تخلّف از آن […]
تبیین موضوع احیای تفکر دینی
احیای تفکر دینی یعنی زنده کردن فکر دینی و مذهبی، یعنی کاری شود که تفکر دین و مذهب در بین مردم عموماً و در میان مسلمان‌ها خصوصاً زنده شده و بروز پیدا کند؛ گرچه اسلام یک واقعیّت زنده است، لیکن اگر خودش را نمی‌‌نمایاند به خاطر این است که مردم و جوامع بشری عموماً و […]
نقش بیعت در مشروعیت ولیّ امر2
س: نفس تأکید حضرت بر بیعت مهاجرین و انصار چه بود؟ آیا ویژگی خاصّی داشته‌اند، مثلاً نماینده افکار عمومی بوده‌اند؟ مضافاً این که حضرت می‌نویسد: «إِنَّمَا الشُّورَى لِلْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَار»[1] و معاویه در جواب می‌گوید: «لَا وَ إِنَّمَا كَانَ مُحَمَّدٌ رَسُولًا مِنَ الرُّسُلِ إِلَى النَّاسِ كَافَّةً فَبَلَّغَ رِسَالاتِ رَبِّهِ لَا يَمْلِكُ شَيْئاً غَيْرَهُ»[2] از لفظ […]
نقش بیعت در مشروعیت ولیّ امر1
س: محورهای بحث را پیرامون جایگاه بیعت در مشروعیت علوی شروع می‌کنیم. محور اساسیِ اختلاف بین شیعه و سنّی در جریان امامت، نص (نصب) الهی است که اهل سنّت آن را انکار می‌کنند و به جای آن بیعت را مطرح می‌نمایند، ولی شیعه معتقد به نصب الهی امام معصوم (ع) است. فرازهایی در نهج البلاغه […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 4
ولایت در قرآن 3 س: به نظر می‌آید اشکالی در این فرمایش هست. و آن این که در تشخیص موضوعات فرض بر این باشد که هر دو طرف یک حدّ نصابی از حساب قابل قبولی از تشخیص موضوعات را به تعبیر شما دارند؛ اگر چنین حدّ نصابی در هر دو طرف باشد که هم می‌توانند […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 3
ولایت در قرآن 2 س: این که می‌فرمایید خداوند این تصمیم گرفته، بعضی‌ها آن را زاییده قصور مردم می‌دانند، و دست کم این مسأله را می‌توان به عنوان حکمت مطرح کرد. ج: یعنی فلسفه و علتّش این است که بالاخره آنچه را خداوند انتخاب کرده است، از انتخاب خود مردم بهتر است. وقتی در رأس […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 2
ولایت در قرآن 1 خداوند می‌فرماید: (النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ)[1] پیامبر از مردم بر ولایت خودشان شایسته‌تر است؛ یعنی ولایت پیامبر از خود مردم نسبت به خودشان، بیشتر است. یا در آیه ولایت (إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا)[2] که ولی و سرپرست شما خداوند و پیامبر او و «وَالَّذِینَ آمَنُوا» است […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 1
س: یکی از بحث‌های مطرح امروز مبحث ولایت فقیه است، که از دو کلمه «ولایت» و «فقیه» تشکیل شده است این واژه‌ها از لحاظ تصوری چه معنایی دارند؟ و نیز منظور از ولایتی که در بحث ولایت فقیه در نظر است، چیست؟ و یا در مجموع، نظریه ولایت فقیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ با توجّه […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 4
بررسی و تبیین مفاد ادلّه در پی مطالبی که گذشت اکنون لازم است، به تبیین مفاد ادلّه بپردازیم: بدیهی است که قتل مسلمان یا ذمّی یا کسی که در حکم ذمّی است، حرام است و عموم این حدیث رسول الله (ص): «فإن دمائكم و أموالكم عليكم حرام»[1] بر آن دلالت دارد. در صورت شک در […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 3
جهت دوم: حکم مفسد فی الارض هدف از بحث در این بخش آن است که اگر شخصی یا جمعی اقدام به ایجاد فساد در زمین کردند و عنوان مفسد بر آن‌ها صادق گردید، آیا صرف صدق عنوان «مفسد فی الأرض» برای مجازات قتل کافی است اگر چه بدون سلاح باشند، بلکه حتّی اگر انگیزه آن‌ها […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 2
مقام دوم: مفاد آیه محارب «محاربه»، از ریشه «حرب» است و معنای «حرب» چنان که در مفردات راغب آمده است، مقاتله و منازله می‌باشد که مُرادف فارسی آن «جنگ» است. بنابراین «محاربه» به معنای اقدام به جنگ است و محاربه با خدا و رسول زمانی است که طرف مقابل در این جنگ، خداوند و رسول […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 1
یکی از الطاف خداوند تبارک و تعالی، نعمت تأسیس دولت اسلامی در ایران بود، لیکن این دولت از بدو تأسیس همواره با دو چالش اساسی مواجه بوده است: یکی از جانب کسانی که در مقابل آن دست به اسلحه برده و قیام مسلحانه کردند و سعی در از بین بردن آن را داشتند. چالش دیگر […]
جهاد ابتدایی در عصر غیبت 4
دلایل جواز جهاد ابتدایی در برابر اخبار مذکور، اخبار دیگری بر جواز جهاد ابتدایی دلالت می‌کند، هرگاه فردی از نیکان و پرهیزکاران که جز به پا داشتن احکام و حدود خدا هدف دیگری نداشته و در امر جهاد و معاشرت با سربازان و جنگجویان و اسیران جنگی رفتار شرعی و اسلامی را پیش گیرد، رهبری […]
جهاد ابتدایی در عصر غیبت 3
عدم اجماع در مسأله تا این‌جا بخشی از گفته علمای بزرگوار را نقل کردیم و دانستیم که ظاهر عبارت بسیاری از علمای پیشین و علمای متأخر این است که جهاد ابتدایی فقط با اذن امام معصوم جایز است و در زمان غیبت امام معصوم کسی نمی‌تواند اقدام به جهاد کند؛ چنان که در ظاهر تذکره […]