استراتژی انحرافی ابن تیمیه در تفسیر آیات قرآن
در طول تاریخ اسلام، مفسران هر یک با شیوه خاصی به تفسیر آیات قرآن پرداخته‌اند. از این‌رو شایسته است به بازنگری و ارزیابی آن روش‌ها و بیان نکات ضعف و قوت آنها پرداخته شود. یکی از آن شیوه‌ها، شیوه ابنتیمیه است که در عصر ما نقد و بررسی آن ضروری به نظر می‌آید؛ زیرا آرا و عقاید وهابیون از مبانی و آرای ابنتیمیه نشئت گرفته است که این مقاله در صدد بیان شگردها، استراتژی‌های، و نقد و بررسی اصول و مبانی تفسیری ایشان (مانند نفی مجاز، تکیه بر ظواهر بدون توجه به قرائن، عدم تأویل صفات خبری و …) می‌باشد وی در تفسیر آیات متشابه، از آیات محکم که قرآن از آنها به ام الکتاب تعبیر کرده، بهره نگرفته و لازمه تفسیر وی از صفات خدا، قائل شدن به تجسیم و تشبیه است.
ابن تیمیه، وهابیت و نبوّت
از نگاه قرآن و سنت، پیامبران الهی(علیهم السلام) با عنایت الهی، از هر گناه معصوم و پاک اند و در گفتار و رفتار خود اشتباه نمی کنند. با وجود دلایل قرآنی مختلف که بر پاکی و عصمت انبیا دلالت دارد، فرقة وهابیت، افعال ناشایست و خطاهایی را به پیامبران الهی نسبت داده اند که به تعدادی از آنها در این مقاله اشاره می گردد.
ابن تیمیه وکاشت بذر نفاق
ابن تیمیه علوم مذهبی را از فقه حنبلی شروع کرد. وی همواره با اظهار نظر، برخلاف آرای مشهور رایج بین مسلمانان، موجب تشویش اذهان و آشفتگی در عقاید و باورهای مردم می شد و به خاطر همین اظهار نظرها چندین بار به زندان افتاد. از نمونه انحرافات وی این سخن است که ابن تیمیه معتقد است برای ایجاد تفرقه میان مسلمانان و مرزبندی بین شیعه و سنی، سزاوار است که از مستحبات وسنتهای ثابت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) دست برداشته و آن را کنار بزنیم. در ادامه زندگی نامه و نمونه ای از انحرافات وی بیان خواهد شد.
ابن تیمیه و اهل بیت
خداوند در آیات قرآن کریم به مانند آیات تطهیر، مودت و آیات دیگر برای اهل بیت پیامبر خصوصیاتی را بر می شمارد که از آن برتری اهل بیت بر دیگران به روشنی استفاده می شود.اما متأسفانه ابن تیمیه برتر دانستن اهل بیت را که ریشه در قرآن و سنت دارد از آثار زمان جاهلیت می داند و میگوید: تفکر مقدم و برتر داشتن خاندان پیامبر از آثار زمان جاهلیت است که خاندان روسای خود را مقدم می داشتند. در این مقاله احادیث فضایل اهل بیت و نظر ابن تیمیه در مورد انها مورد بررسی و تحقیق قرار خواهد گرفت.
ابن تیمیه که بود و چه کرد
به رغم گرایشهای عمیق واپس گرایانه، برخی ابن تیمیه را از چهره های کلامی و فلسفی بزرگ اسلام می دانند. گفته شده است که برخی از تاریخ نگاران عرب و به ویژه آنان که با مراکز وهابی در عربستان سعودی مناسباتی دارند، می کوشند ابن تیمیه (و به طور کلی نوحنبلیان و اهل ظاهر) را واجد نقشی مثبت معرفی کنند در حالی که اکثراً به خاطر اینکه در جهت توقف اندیشه و تفکر و بنیادگذاری گرایشهای اگماتیسی در جهان اسلام (نظیر وهابیت ) حرکت نمود، او را مخرّب و افزاینده تاریکی دوران انحطاط می خوانند. در اینجا دو داوری درباره ی وی می آوریم. یکی از سراج الحق (استاد دانشگاه داکا)ی پاکستان ) و دیگری از استاد ابراهیمی دینانی؛ و قضاوت به خوانندگان واگذار می شود.
ابن تیمیه در بوته نقد اندیشمندان
آنچه که از نقل این اقوال به دست می آید اینست که علمای اسلامی بارها خطر التقاط و اعتقادات فاسد ابن تیمیه را یادآور شدند و این اجماع نه تنها در علماءمعاصر با وی وجود داشت، بلکه نسلهای بعدی نیز خطرات انحرافات وی را جدی گرفته و آنرا به مردم گوشزد کردند. با این همه وهابیت با تعصبی جاهلانه، هر گونه آلودگی را از چهره ابن تیمیه می زدایند و با کتمان و طرح برخی از مطالب وی، از او قدیسی ساخته اند که شیخ الاسلامش نام نهادند.
ابن تیمیه در آئینه اندیشه متفکران
جهان هستی، جهان کنش ها و واکنش ها، و به اصطلاح علمی، جهان عمل ها و عکس العمل ها است. ابن تیمیه اندیشه جسم بودن و جهت داشتن خدا را مطرح کرد و سفر به زیارت مرقد رسول گرامی را تحریم نمود، توسل به ارواح مقدس پیامبران و اولیاء را شرک نامید و بزرگداشت میلاد نبی را، بدعت شمرد و… شکی نیست، به حکم ضابطه یاد شده، این کنش ها، بدون واکنش، نخواهد بود، نظرات اندیشمندان و متفکران در مورد ابن تیمیه و عقاید او در این نوشتار مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ابن تیمیه حنبلی، نظریه پرداز تفکر وهابیت
در قرن هفتم هجری ابن تیمیه حنبلی حرانی، تفکرات احمد بن حنبل را با شدت و تعصب زیادی در دمشثق مطرح نمود و جامعه اسلامی را تا به امروز دچار اختلاف و فتنه کرد. در این مقاله شخصیت و اندیشه های ابن تیمیه مورد بررسی قرار می گیرد.
ابن تیمیه از دیدگاه علمای شافعی
وی «ابوعباس احمد بن عبدالحلیم» معروف به ابن تیمیه، بنیانگذار فکری وهابیّت در سال 661ه.ق در حــرّان ـ از توابع ترکیه کنونی ـ به دنیا آمد. او عقیده تشبیه و تجسیم و جهت داشتن خداوند را بعد از مرگ پدر و زمانی که بر کرسی تدریس تفسیر قرآن بجای پدر قرار گرفت، مطرح کرد. وی قائل به جسمانیّت خداوند بلا کیف بوده و این نظر را به اهل حدیث و ظاهر گرایان نسبت داده است. نظرات علمای شافعی در مورد ابن تیمیه در این مقاله مورد بررسی قرار می گیرد.
ابن تیمیّه 2
تقی الدین احمد بن تیمیّه (متولد حرّان در 10 ربیع الاول 661/22 ژانویه 1263، متوفی در دمشق،20 ذوالقعده 728 /26 سپتامبر 1328). متکلم و فقیه حنبلی. ابن تیمیه از خانواده ای بود که دو نفر از فقهای حنبلی معروف یعنی عموی وی فخر الدین (م622/1225) و پدر بزرگ وی مجد الدین (م653/1255) از آن برخاسته بودند. در 667/1269 ابن تیمیه در برابر هجوم مغولان ناگزیر شد حران را ترک کند و با پدر خود عبدالحلیم (م682/ 1284) و سه برادرش به دمشق پناه برد. و بارها به خاطر عقاید افراطی اش به زندان افتاد که در این مقاله به گوشه ای از زندگی وی اشاره دارد.
ابن تیمیه 1
شناخت عقاید وهابیان در گرو شناخت ابن تیمیه و آراء و عقاید او است که در این مقاله به مهمترین مبانی وی که مبتنی بر ظاهر گرائی در صفات خبریه و کاستن مقام پیامبران و انکار فضائل اهل بیت ع و مخالفت با مذاهب اسلامی است، اشاره دارد.
ابن تیمیه – دانشنامه اسلام ترکیه
ابن تیمیه را میتوان تاثیرگذارترین عالم دنیای سلفی گری نامید که نسبت به مذاهب اسلامی انتقادات شدیدی داشت. در مقاله حاضر ضمن مروری بر زندگی نامه وی از آثار فراوان او نام برده می شود. سپس به بیان دیدگاههای فقهی، اعتقادی و فکری وی پرداخته می شود و در آخر هم به ضدیت وی با جریان صوفیه اشاره می گردد.