ثمره‌ی نهایت مجاهده
گفته شده است –و چه خوب هم گفته شده- که: «هیچ نهایت و پایانی برای مبارزه با حیله‌ها و مکرهای نفس و شیطان نیست، جز با معرفت حقیقی نسبت به عجز خویش و پناه بردن و التجاء صادقانه به سوی خداوند عزّ و جلّ.» منبع: کتاب به سوی دوست، ص 99
راه رستگاری: عجز به درگاه خداوند
کسی که واقعاً به عاجز بودن خودش از اصلاح نفس و قلبش پی‌برد، و خود را با حقیقت اضطرار، بیچاره و مضطرّ به رحمت پروردگارش دید. مانند انسان غریقی که هلاکت خود را در دریای عمیق می‌بیند؛ یا مثل کسی که در آتش می‌سوزد؛ و از روی بیچارگی واقعی به او پناه برد، و نفس […]
قلب: سرچشمه‌ی اعمال
به طور یقین بدان که تو هرگز قدرت بر اصلاح ظاهرت را نداری مگر با اصلاح باطن! و جریان اعمال، از چشمه‌ی قلب است. و از قلب صالح، جز عمل صالح تراوش نمی‌کند. و از قلب فاسد، جز عمل فاسد پدید نمی‌آید. پس مسأله‌ی عمده و اهمّ، اصلاح قلب است. و آن متأثّر از خواطر […]
کسب قرب خداوند در کمترین زمان
بدان ای نفس! تو قادر هستی بر کسب قرب و خشنودی خداوند در مدّت یک روز و شب، بلکه در یک ساعت و یک لحظه، اگر [خداوند] صدق نیّت و خلوص باطنت را در ترک غیر او و قصد دیدارش بداند! زیرا او حاضری است که غائب نیست؛ و آشکاری است که محجوب نیست؛ و […]
سرمایه‌ی عمر و سفری پر سود
… این روزها و اوقاتی [از عمر] که در آن به دنیا آمده‌ای تا زمانی که بمیری و از دنیا بروی، به منزله‌ی مراحل و منازل سفر تو است به سوی وطن اصلی‌ات که برای مجاورت و سکونت جاودانی در آن، خلق شده‌ای. و تو را پروردگارت و مالک و صاحب اختیارت وارد در این […]
بالاترین خوشبختی‌ها و لذائذ
کلید بهترین خیرها و بالاترین خوشبختی‌ها، معرفت خداوند و محبّت خداوند است؛ و لذّت بخش‌ترین لذائذ و شادی افزاترین شادی‌ها در انس با خداوند است. منبع: کتاب به سوی دوست، ص 96
عالی‌ترین مطلوب
[سالی الی الله] باید بداند که: نه در هستی و نه در تصوّر، موجودی نافع‌تر و نفیس‌تر و کامل‌تر و نیکوتر و بخشنده‌تر از خداوند نیست؛ بلکه نفع و نفاست و زیبائی و نیکوئی و شرافت و بخشندگی و بلکه وجودی جز در خدا و از خدا و با خدا نیست. بنابراین در نزد عاقل، […]
اهمّیّت انجام نوافل
نوافل نیز از مسائل با اهمّیّت است و به وسیله‌ی آن، آنچه از اقبال و توجّه [به خداوند] در نماز واجب کم و ناقص بوده، کامل می‌شود. و در این باره تأکید بسیاری شده است. و سزاوار است که آن ترک نشود گرچه با کمترین اجزائی که دوست دارد و اگرچه در حال رفتن برای […]
تفکّر، کلید معرفت شهودی
در روایت است که: «یک ساعت تفکّر و اندیشیدن، بهتر است از یک سال عبادت.» و در روایت دیگر آمده است: «[یک ساعت اندیشیدن] بهتر از هفتاد سال عبادت است.» سرّ بهتر بودن اندیشه از عبادت عملی، این است که حقیقت و معنای ذکر در آن موجود است، به اضافه‌ی دو مسأله‌ی بزرگتر که همان […]
آثار اعمال، در روح
همه‌ی حرکات اختیاری انسان، در روح و حقیقت و قلبش اثرگذار است؛ اثری که نزدیک‌کننده‌ی او به خداوند و روحانیّت [و معنویّت] است یا دورکننده است، حتّی مباحات. و هر اثری که در روح و قلب حاصل می‌شود، به منزله‌ی قدمی است در سیر و حرکت به سوی بهشت یا جهنّم. منبع: کتاب به سوی […]
سخنی جامع در عبودیّت
سخن جامع در مراتب بندگی و عبودیّت این است که: بنده خودش و همه‌ی جهانیان را از تمام جهات، فقیران درگاه خداوند ببیند [خداوندی که] از همه جهت از همه‌ی موجودات بی‌نیاز است و بی‌نیاز کننده‌ی هر بی‌نیازی از هر جهت است و به مقتضای آن [معرفت] عمل کند. منبع: کتاب به سوی دوست، ص […]
وصول به حضرت حق
وصول [به خداوند] جز با فناء بنده و برداشته شدن همه‌ی موانع و حجاب‌های تاریکی و نورانی میان او و خداوند، تحقّق نمی‌یابد. منبع: کتاب به سوی دوست، ص 93
آیا در توحید، صادقیم؟!
تو وقتی در معنی کلمه‌ی «لا اِلهَ اِلاَّ الله» اندیشیدی و دیدی که آن کلمه‌ی توحید است و معنایش اثبات خداوندی و یکتایی برای خدای تعالی و نفی خداوندی از غیر اوست؛ سپس به خودت اندیشیدی و دیدی که نفست در همه‌ی حرکات و سکناتش، با خدا چون کسی که به خداوندگاری او معتقد نیست […]
امید راستین یا حماقت
علمای اخلاق، امید و مانند آن را به دانه تمثیل کرده‌اند؛ مثلاً انسان وقتی گندم خوبی را در زمین خوبی از جهت ذات و صفت و در منطقه‌ای پر باران انداخت، سپس پایان کار را با پاک کردن و اصلاح زمین و هر آنچه کشت و کار به آن نیاز داشت معلوم کرد، سپس در […]