«اجتهاد» در لغت به معناى تلاش و كوشش تا سرحد توانايى است؛ به گونه اى كه با تحمل رنج و سختى همراه باشد. در اصطلاح فقه عبارت است از: «به كار بردن تلاش و كوشش خويش در راه به دست آوردن احكام شرعى از راه ها و منابعی[1] كه نزد فقيهان اسلام، معمول و متعارف است». در نتيجه مجتهد كسى است كه بتواند احكام را از روى دليل به دست آورد و طبق رأى و نظر خويش عمل كند.[2]
«تقليد» به معناى پيروى و دنباله روى است و در اصطلاح فقهى «عمل كردن به آنچه مجتهد در مسائل شرعى فتوا مى دهد» گفته مى شود.
گفتنى است؛ اگر چه واژه تقليد به معناى پيروى بدون چون و چرا، نزد افكار عمومى پذيرش آن مشكل است، اما در آموزه هاى فرهنگ اسلامى، مقلد كسى است كه از حاصل تلاش علمى مجتهد استفاده مى كند و مسئوليت درستى و نادرستى استنباط احكام را بر عهده مجتهد مى گذارد و چه بسا كاربرد واژه «تقليد» برگرفته از «قلادة» به معناى گردن بند، به گردن گذاشتن و عهده سپارى به اين منظور باشد.
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف: سید مجنبی حسینی/پرسش وپاسخ دانشجویی
[1] – اين منابع عبارت اند از: كتاب، سنت، اجماع و عقل.
[2] – لسان العرب، ماده، جهد؛ التنقيح فى شرح العروة الوثقى، الاجتهاد و التقليد، ص 20.