غدیر در قرآن 2
با توجه به اهمیت موضوع رخ داده در غدیرخم و اهمیت داشتن این مسأله در جهان اسلام، ابتدا باید به دستورات خداوند و استشهاد پیامبر صلّی الله علیه و آله و نزول آیات قرآن دراین زمینه توجه داشت. به نمونه‌‌هایی از این آیات و روایات توجه می‌کنیم و معتقدیم که خداوند و پیامبر صلّی الله علیه و آله بیان خویش را برای امامت و رهبری جامعه به خوبی بیان نموده و ما شیعیان به تبعیت از این آیات بر اعتقادمان استوار می مانیم. اکنون به تبیین واقعه غدیر با زبان آیات قرآن که به صورت شأن نزول و یا تأویل و استشهاد بوده و از مهمترین اسناد و مدارک شیعه برای این اعتقاد است، می‌پردازیم.
در نوشتار قبلی و این نوشتار به بررسی آیه: « يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ …» و آیه: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا … الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ» و بیان چند نکته مهم، سوال و شبهه پیرامون این دو آیه اشاراتی می کنیم.
غدیر در قرآن 1
با توجه به اهمیت موضوع رخ داده در غدیرخم و اهمیت داشتن این مسأله در جهان اسلام، ابتدا باید به دستورات خداوند و استشهاد پیامبر صلّی الله علیه و آله و نزول آیات قرآن دراین زمینه توجه داشت. به نمونه‌‌هایی از این آیات و روایات توجه می‌کنیم و معتقدیم که خداوند و پیامبر صلّی الله علیه و آله بیان خویش را برای امامت و رهبری جامعه به خوبی بیان نموده و ما شیعیان به تبعیت از این آیات بر اعتقادمان استوار می مانیم. اکنون به تبیین واقعه غدیر با زبان آیات قرآن که به صورت شأن نزول و یا تأویل و استشهاد بوده و از مهمترین اسناد و مدارک شیعه برای این اعتقاد است، می‌پردازیم.
در این نوشتار و نوشتار بعدی به بررسی آیه: « يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ …» و آیه: «الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا … الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ» و بیان چند نکته مهم، سوال و شبهه پیرامون این دو آیه اشاراتی می کنیم.
بررسی ماجرای مهم اعزام سپاه اسامه 3
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به خوبی بر اهمیت منطقه شامات و فلسطین که تحت سیطره رومیان قرار داشت، واقف بود و مطمئن بود که دولت نیرومند روم، که شاهد گسترش روزافزون اسلام است، ساکت و آرام نمی نشیند و درصدد فرصتی است که ضربه ای به حکومت نوپای اسلام بزند. از این رو، در سال هشتم هجری سپاهی را روانه این سرزمین نمود تا خطرات احتمالی را دفع کنند. سپس در سال نهم هجری وقتی خبر آمادگی رومیان برای حمله به سرزمین حجاز در مدینه منتشر گردید، پیامبر همراه با سی هزار جنگجو عازم «تبوک» گردید و بدون برخورد با دشمن و جنگ و خون ریزی، به مدینه بازگشت. بدین سان، احتمال خطر در نظر پیامبر بسیار جدّی بود و به همین دلیل، پس از مراسم حجة الوداع ، سپاهی منظّم به فرمانده ای اسامه بن زید که جوانی 20 ساله بود برای اعزام به این منطقه آماده کرد و دستور داد بزرگان مهاجران و انصار در آن شرکت کنند.
در این نوشتار به بررسی تخلف عمر و ابوبکر از شرکت در سپاه اسامه می پردازیم و در پایان به نکاتی که موجب شگفتی ساز شدن ماجرای سپاه اسامه در تاریخ شد اشاره ای می کنیم.
بررسی ماجرای مهم اعزام سپاه اسامه 2
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به خوبی بر اهمیت منطقه شامات و فلسطین که تحت سیطره رومیان قرار داشت، واقف بود و مطمئن بود که دولت نیرومند روم، که شاهد گسترش روزافزون اسلام است، ساکت و آرام نمی نشیند و درصدد فرصتی است که ضربه ای به حکومت نوپای اسلام بزند. از این رو، در سال هشتم هجری سپاهی را روانه این سرزمین نمود تا خطرات احتمالی را دفع کنند. سپس در سال نهم هجری وقتی خبر آمادگی رومیان برای حمله به سرزمین حجاز در مدینه منتشر گردید، پیامبر همراه با سی هزار جنگجو عازم «تبوک» گردید و بدون برخورد با دشمن و جنگ و خون ریزی، به مدینه بازگشت. بدین سان، احتمال خطر در نظر پیامبر بسیار جدّی بود و به همین دلیل، پس از مراسم حجة الوداع ، سپاهی منظّم به فرمانده ای اسامه بن زید که جوانی 20 ساله بود برای اعزام به این منطقه آماده کرد و دستور داد بزرگان مهاجران و انصار در آن شرکت کنند.
در نوشتار قبلی به نقل اصل ماجرا که در کتب اهل سنّت آمده بود پرداختیم، در این نوشتار به نقد و بررسی این نقل ها می پردازیم.
ما را با آنچه گذشت، درنگ‌های است؛ خواهیم کوشید در موارد زیر به اختصار بیان کنیم:
(اسناد مطالبی که ذکر نشده است در نوشتار قبلی مفصل ذکر شده است)
بررسی ماجرای مهم اعزام سپاه اسامه 1
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به خوبی بر اهمیت منطقه شامات و فلسطین که تحت سیطره رومیان قرار داشت، واقف بود و مطمئن بود که دولت نیرومند روم، که شاهد گسترش روزافزون اسلام است، ساکت و آرام نمی نشیند و درصدد فرصتی است که ضربه ای به حکومت نوپای اسلام بزند. از این رو، در سال هشتم هجری سپاهی را روانه این سرزمین نمود تا خطرات احتمالی را دفع کنند. سپس در سال نهم هجری وقتی خبر آمادگی رومیان برای حمله به سرزمین حجاز در مدینه منتشر گردید، پیامبر همراه با سی هزار جنگجو عازم «تبوک» گردید و بدون برخورد با دشمن و جنگ و خون ریزی، به مدینه بازگشت. بدین سان، احتمال خطر در نظر پیامبر بسیار جدّی بود و به همین دلیل، پس از مراسم حجة الوداع ، سپاهی منظّم به فرمانده ای اسامه بن زید که جوانی 20 ساله بود برای اعزام به این منطقه آماده کرد و دستور داد بزرگان مهاجران و انصار در آن شرکت کنند.
در چند نوشتار به بررسی جریانات مهم این ماجرا می پردازیم.
آیا امامت حضرت علی علیه السلام بلافصل است؟
شاید برخی بر زبان آورند که اگر دلالت حدیث غدیر بر امامت علی علیه السّلام را بپذیریم، این نکته را نخواهیم پذیرفت که دلالت حدیث غدیر بر خلافت و امامت بلافصل وی، دلالت کند و خلافت سه نفر نخست: ابوبکر، عمر و عثمان را نفی نماید. در این نوشتار با استدلال هایی به رد این نظر می پردازیم.
احتجاجات حضرت علی علیه السّلام به حدیث غدیر
غدیر واقعیتی انکارناپذیر در تاریخ اسلام است و هیچگاه فراموش نخواهد شد. از همین رو امام علی علیهالسلام از آغازین روزهای خلافت ابوبکر در کنار شمردن امتیازاتی که حضرت را مستحق خلافت میکرد، با مسئله غدیر استدلال و استشهاد می نمود.
تاریخ شهادت علی بن أبی طالب علیه السّلام
سال علی بن أبی طالب (علیه السّلام)، در سال چهل هجری به شهادت رسيد و منابع كهن شيعه[1] و اهل سنت[2] بر اين گزارش تفاهم دارند؛ حتی مسعودی كه در يك گزارش خود از سال 41 هجری به عنوان سال شهادت آن گرامی ياد كرده[3] – و نقل متفردی است – در گزارش ديگر خود […]
هفت معده کافر
حدیثی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم نقل شده است که ایشان می فرمایند: کافر به هفت معده غذا می‌خورد و مؤمن به یک معده. در این نوشتار به شرح این حدیث می پردازیم.
نهی پیامبر و اصرار عایشه
در آخرین حج پیامبرکه بعداً به حجة الوداع معروف شد، نقل شده است که عایشه با اینکه طواف کعبه و سعی صفا و مروه را انجام داده بود تمایل داشت که عمره مفرده نیز انجام دهد. پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم به وی خبر داد که طواف کعبه و سعی صفا و مروه از حج و عمره وی کفایت می کند امّا عایشه نپذیرفت و اصرار داشت که می‌بایست عمره مفرده انجام دهد.
این اصرار عایشه در مقابل نهی پیامبر جای بسی تعجب دارد که در این نوشتار به شرح این ماجرا و تحلیلی مختصر می پردازیم.
نمونه ای از تبرک جستن پیامبراکرم
یکی از اموری که ماشیعیان را بخاطر آن مشرک می دانند تبرک جستن به مقدسات است. اما هنگامی که به زندگی پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم مراجعه می کنیم می بینیم خود پیامبر هم به برخی چیزها تبرک می جستند که در این نوشتار به یک نمونه از آن ها که هم در کتب اهل سنّت و هم شیعه آمده است می پردازیم.
نارضایتی عمر از حج تمتع
به رغم نص صریح آیات قرآن بر تشریع عمره و حج تمتع و به رغم آنکه مردم در زمان پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم و در حضور او حج تمتع بجا آوردند؛ عمر بن خطاب به انکار این مناسک ادامه داد و بر نظر شخصی خود هرچه بیشتر پافشاری کرد تا آن‌جا که وقتی به آرزوی خود در خلافت و امارت بر مردم نایل آمد، با قدرت و قوت هر چه تمام، از انجام حج تمتع جلوگیری کرد. در این نوشتار به شرح این ماجرا می پردازیم.
منظور از «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ»
خداوند متعال در آیه 43 سوره رعد می فرماید: «وَ یَقَولُ الَّذینِ کفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلاً قَلْ کفی بِاللهِ شَهیداً بَیْنِ و بَیْنَکمْ وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلمُ الْکتابِ، و کسانی که کافر شدند می‌گویند: تو فرستاده نیستی. بگو: کافی است خدا و آن کس که نزد او علم کتاب است، میان من و شما گواه باشد.» شیعه ادعای تواتر دارد که این «مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْکتابِ» مراد حضرت علی علیه السّلام می باشد و البته در برخی از کتب اهل سنّت هم به این روایات اشاره ای شده است.
در این نوشتار در ابتدا به ادله اهل سنّت اشاره و سپس با رد آن تنها احتمال صحیح را امیرالمومنین علی علیه السلام می دانیم، می پردازیم.
مقدمات ابلاغ جانشینی پیامبراکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم
بنابر آنچه در روایات و کتب تاریخی نقل شده است پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم در طول عمر مبارکشان حج های زیادی را بجا آوردند؛ اما در یکی از حج های خود که بعداً به حجةالوداع معروف شد به اموری مانند: گردآوری امّت برای حج‌گزاری، ارسال دعوت‌نامه به دورترین بلاد اسلامی، امر مؤذنان به اعلام آشکار و با صدای بلند این موضوع که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم امسال به حج می‌رود، همراهی همه زنان خود، نه طبیعی بود و نه تصادفی و نه پاسخ به تمایل شخصی. و این مقدمات حاکی از واقع شدن یک امر مهم و عظیم بود که به شرح آن می پردازیم.