آيا حضرت علي علیه‌السلام نيز مشروعيت حكومت خويش را ناشي از بيعت مردم مي دانست؟

برخی با توجه به کلام امیرالمؤمنین در نهج البلاغه عنوان می‌کنند که خود حضرت نیز مشروعیت حکومت خویش را ناشی از رأی مردم به ایشان می‌دانستند. اما باید دانست که این کلام به هیچ عنوان صحت ندارد و ولایت ایشان ولایتی الهی است. ما نیز پیشنهاد می‌کنیم که برای دریافت اطلاعات بیشتر به پاسخ این شبهه رجوع کنید.

همراه با پژوهشهاي مركز تحقيقات علمي 5 حاكميت سياسي پيامبر صلي‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم در قرآن

يكي از تحقيقاتي كه در مركز تحقيقات علمي دبيرخانه مجلس خبرگان رهبري به پايان رسيده و در دست انتشار است، «حاكميت سياسي معصومان(ع)» مي باشد. اين تحقيق كه توسط حجت الاسلام آقاي محمدعلي رستميان به سامان رسيده، از منظر قرآن و حديث به حاكميت سياسي پيامبر(ص) و ديگر معصومان(ع) مي پردازد و به استناد اصلي ترين منابع كلامي و فقهي، يعني قرآن و حديث اثبات مي كند كه آن پيشوايان، داراي حاكميت سياسي بوده و علاوه بر رسالت تبليغ و هدايت، مسؤوليت مديريت جامعه و رهبري سياسي مردمان را نيز بر عهده داشته اند. آنچه اينك پيش رو داريد بخشي از اين پژوهش است كه اختصاص به بررسي حاكميت سياسي پيامبر(ص) در خلال آيات قرآن دارد. اميدواريم به زودي متن كامل تحقيق در قالب كتاب در اختيار علاقه مندان قرار گيرد.

آيا قرآن حكومت ديني را تأييد مي‌كند؟

پيامبر اكرم (ص) و حكومت ديني
خداوند در آيه 6 سوره احزاب مي فرمايد:
«النبي اولي بالمومنين من انفسهم»
پيامبر نسبت به مومنان داراي ولايت و تقدم است. سخن در اين است كه اين اولويت و تقدم در چه اموري است؟ ظاهر آيه آن است كه اين ولايت و تقدم در امور است كه معمولاً افراد و اقوام به رئيس خود مراجعه مي كنند يعني امور اجتماعي كه حفظ و صيانت و اداره اجتماع و نظام منوط به آن است. اموري نظري برقراري نظم، احقاق افراد، جمع آوري ماليات و اختصاص آن به مستحقان و مصارف ديگر، مجازات افراد خاطي و صلح و جنگ با بيگانگان.

سازمان حکومتی در صدر اسلام

دعوت اسلامی از آغاز, جهان شمول بود و ماهیتی انسانی داشت دعوتی که همهء قشرهای جامعه را به پرستش خدای یگانه فرامی خواند.
آیین جدید, افراد جامعه را به بینش, خردورزی و تدبر در گذشتهء انسان ها و سیر تحول جوامع و شناخت و دریافت قوانین الهی, که برای تمامی ادوار زندگی بشر و سعادت او وضع شده بود, فرا می خواند.
تعالیم اسلامی, برگرفته از واقعیت بود, از این رو می بایست با عادت ها و رسومی که در جامعهء آن روز حاکم بود و با مبانی و اصول اسلام مغایرت نداشت به نحوی کناربیاید.
با در نظر گرفتن این امر و این که آیین جدید, در جامعهء عربی پا می گرفت, زبان عربی زبان قرآن و زبان عبادت های اسلامی شد.
پیامبراکرم(ص) با رسوم و عادت ها و اندیشه های آن روز جامعه عربی, دونوع برخورد داشت: با بعضی مبارزه کرد و پاره ای از آن ها را که ارزش های اجتماعی و شایستگی بالایی داشت, ابقا کرد. این بخش شامل عناصری بود که مدنیت عربی را تشکیل می داد و برای دیگر جوامع مفید و کارآمد بود و لذا اسلام کوشید تا این بخش از روابط اجتماعی را به جهان عرضه کرده و آن را میان مردم بگستراند.
اما عادت ها و رسومی که با روح اسلام و جهان شمولی آن سازگاری نداشت به دلیل فراهم نبودن شرایط و موقعیت مناسب, به سستی گرایید که این سیر نزولی نسبت به متغیربودن شرایط زمان و مکان, متفاوت بود.
پیامبر(ص) چهل سال قبل از بعثت و سیزده سال دوران رسالت خود را در مکه سپری کرد و به نشر احکام الهی و رسالت خویش پرداخت. محوربودن مکه در امر فعالیت های بازرگانی, زمینه را فراهم کرد تا پیامبر(ص) پیش از بعثت در امور بازرگانی خبره شده و خود نیز بدان بپردازد.
هجرت پیامبر(ص) به مدینه, آن حضرت را وا می داشت تا به مسائل و مشکلات مردم آن سامان ـ که عمدتا کشاورز بودند – رسیدگی کند.
با توجه به این که مکه و مدینه دوشهر مهم بودند, پیامبر(ص) برآن شد تا تمام تلاش خود را مصروف رسیدگی به مسائلی که با تمدن و شهرنشینی ارتباط داشت, کند. از این رو می توان اسلام را در تفکر و سازمان دهی اداری و حکومتی, دین تمدن و ترقی دانست.

روش حكومتى پيامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) 1

الدين صمصام>ييكى از مباحث بسيار بحث انگيز در قرن حاضر مسئله نظام سياسى و نظام اداريِ حكومت پيامبر اكرم(ص) بوده است. ديدگاه برخى اين است كه حكومت پيامبر اكرم(ص) اساساً نظام خاص ادارى و سياسى نداشته است. به اين ديدگاه از جنبه هاى گوناگون ـ خصوصاً كلامى ـ پاسخ گفته اند, اما از زاويه طرح عينيِ نظام سياسى و ادارى پيامبراسلام(ص) كم تر بدين ساحت درآمده اند. نگارنده از كسانى است كه به وجود نظامِ اداريِ كامل و پيشرفته اى در دوران رسول اللّه(ص) اعتقاد دارد, در جهت اثبات اين اعتقاد, با روى كردى تاريخى به شيوه نظام ادارى پيامبر اكرم(ص) پرداخته و با كاوش در لابه لاى صفحات تاريخِ سياسيِ پيامبر اكرم(ص) نمودهاى نظام مستحكم ادارى را به دست آورده است. اين نوشته به اجمال به يكى از مهم ترين اركان در نظام ادارى يعنى عضويابى از ديدگاه اسلام اشاره دارد.