شورای نگهبان و احراز صلاحیت کاندیداها
کاندیداهای خبرگان س: در آیین‌نامه انتخابات مجلس خبرگان، احراز صلاحیت‌ها به شورای نگهبان واگذار شده است، این شورا چه روشی برای اجرای آیین‌نامه انتخابات خبرگان، در مسأله احرازِ صلاحیت نامزدها دارد؟ ج: احراز صلاحیت نامزدهای خبرگان طبق آیین‌نامه نیست بلکه مطابق اصل 108 قانون اساسی است که قانون‌گذاری فقط در همین یک مورد به مجلس […]
مشروعیت انتخابات
در جامعه‌ی امروز در مورد مشروعیت انتخابات و رأی مردم، دو دیدگاه کلی وجود دارد. یک دیدگاه، مشروعیت انتخابات و رأی مردم را از ولایت فقیه می‌داند و در مقابل، دیدگاه دیگری وجود دارد که مشروعیت نظام و انتخابات را از مردم می‌داند. انتخابات را حضرت عالی به لحاظ فقهی، چگونه تبیین می‌کنید و تحلیل […]
بازتاب‌های فقهی در سیره حکومتی امام علی علیه السلام
س: محور اصلی این گفت‌گو در زمینه فقه حکومتی و بازتاب‌های فقهی سیره حکومتی حضرت امیر المؤمنین علیه السلام خواهد بود. استدعا می‌کنیم اگر در این خصوص نکاتی را لازم می‌دانید که مقدمتاً مطرح شود، بیان بفرمایید. ج: اساساً ولایت اسلامی همراه با اختیاراتی است که از طرف خداوند تعالی به ولیّ امر داده شده […]
جایگاه احکام حکومتی و اختیارات ولیّ فقیه
حضرت امام (ره) در پیام مهمی که به روحانیون سراسر کشور و مراجع بزرگوار اسلام در اسفند 1367 فرستادند در قسمتی که مربوط به فقه است، به فقه جواهری و سنّتی تأکید کردند و فرمودند: در مورد تحصیل و تحقیق حوزه‌ها این جانب معتقد به فقه سنّتی و اجتهاد جواهری هستم و تخلّف از آن […]
تبیین موضوع احیای تفکر دینی
احیای تفکر دینی یعنی زنده کردن فکر دینی و مذهبی، یعنی کاری شود که تفکر دین و مذهب در بین مردم عموماً و در میان مسلمان‌ها خصوصاً زنده شده و بروز پیدا کند؛ گرچه اسلام یک واقعیّت زنده است، لیکن اگر خودش را نمی‌‌نمایاند به خاطر این است که مردم و جوامع بشری عموماً و […]
نقش بیعت در مشروعیت ولیّ امر2
س: نفس تأکید حضرت بر بیعت مهاجرین و انصار چه بود؟ آیا ویژگی خاصّی داشته‌اند، مثلاً نماینده افکار عمومی بوده‌اند؟ مضافاً این که حضرت می‌نویسد: «إِنَّمَا الشُّورَى لِلْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَار»[1] و معاویه در جواب می‌گوید: «لَا وَ إِنَّمَا كَانَ مُحَمَّدٌ رَسُولًا مِنَ الرُّسُلِ إِلَى النَّاسِ كَافَّةً فَبَلَّغَ رِسَالاتِ رَبِّهِ لَا يَمْلِكُ شَيْئاً غَيْرَهُ»[2] از لفظ […]
نقش بیعت در مشروعیت ولیّ امر1
س: محورهای بحث را پیرامون جایگاه بیعت در مشروعیت علوی شروع می‌کنیم. محور اساسیِ اختلاف بین شیعه و سنّی در جریان امامت، نص (نصب) الهی است که اهل سنّت آن را انکار می‌کنند و به جای آن بیعت را مطرح می‌نمایند، ولی شیعه معتقد به نصب الهی امام معصوم (ع) است. فرازهایی در نهج البلاغه […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 4
ولایت در قرآن 3 س: به نظر می‌آید اشکالی در این فرمایش هست. و آن این که در تشخیص موضوعات فرض بر این باشد که هر دو طرف یک حدّ نصابی از حساب قابل قبولی از تشخیص موضوعات را به تعبیر شما دارند؛ اگر چنین حدّ نصابی در هر دو طرف باشد که هم می‌توانند […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 3
ولایت در قرآن 2 س: این که می‌فرمایید خداوند این تصمیم گرفته، بعضی‌ها آن را زاییده قصور مردم می‌دانند، و دست کم این مسأله را می‌توان به عنوان حکمت مطرح کرد. ج: یعنی فلسفه و علتّش این است که بالاخره آنچه را خداوند انتخاب کرده است، از انتخاب خود مردم بهتر است. وقتی در رأس […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 2
ولایت در قرآن 1 خداوند می‌فرماید: (النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ)[1] پیامبر از مردم بر ولایت خودشان شایسته‌تر است؛ یعنی ولایت پیامبر از خود مردم نسبت به خودشان، بیشتر است. یا در آیه ولایت (إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا)[2] که ولی و سرپرست شما خداوند و پیامبر او و «وَالَّذِینَ آمَنُوا» است […]
ارزیابی نظریه ولایت فقیه 1
س: یکی از بحث‌های مطرح امروز مبحث ولایت فقیه است، که از دو کلمه «ولایت» و «فقیه» تشکیل شده است این واژه‌ها از لحاظ تصوری چه معنایی دارند؟ و نیز منظور از ولایتی که در بحث ولایت فقیه در نظر است، چیست؟ و یا در مجموع، نظریه ولایت فقیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ با توجّه […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 4
بررسی و تبیین مفاد ادلّه در پی مطالبی که گذشت اکنون لازم است، به تبیین مفاد ادلّه بپردازیم: بدیهی است که قتل مسلمان یا ذمّی یا کسی که در حکم ذمّی است، حرام است و عموم این حدیث رسول الله (ص): «فإن دمائكم و أموالكم عليكم حرام»[1] بر آن دلالت دارد. در صورت شک در […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 3
جهت دوم: حکم مفسد فی الارض هدف از بحث در این بخش آن است که اگر شخصی یا جمعی اقدام به ایجاد فساد در زمین کردند و عنوان مفسد بر آن‌ها صادق گردید، آیا صرف صدق عنوان «مفسد فی الأرض» برای مجازات قتل کافی است اگر چه بدون سلاح باشند، بلکه حتّی اگر انگیزه آن‌ها […]
بررسی احکام محارب و مفسد فی‌الارض 2
مقام دوم: مفاد آیه محارب «محاربه»، از ریشه «حرب» است و معنای «حرب» چنان که در مفردات راغب آمده است، مقاتله و منازله می‌باشد که مُرادف فارسی آن «جنگ» است. بنابراین «محاربه» به معنای اقدام به جنگ است و محاربه با خدا و رسول زمانی است که طرف مقابل در این جنگ، خداوند و رسول […]