این اجتماع عظیمی که در نیشابور پیش آمد، آن‌جا امام رضا علیه السّلام معنی دین را در دو جمله گفتند؛ یکی این‌که دین توحید است ولی توحید بدون ولایت قبول نیست «کَلِمَهُ لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ‏ حِصْنِی‏ فَمَنْ قَالَهَا دَخَلَ حِصْنِی وَ مَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی‏».[۱] حاصل حرکت امام رضا علیه السّلام، هجرت حضرت رضا علیه الصّلاه و السّلام از مدینه به ایران اگر هیچ خاصیّتی نداشته باشد این را دارد که دین را در دو جمله معنی کرد؛ دین یعنی خداپرستی و توحید.

 

راه توحید و در توحید، کلید توحید امامت و ولایت است «بِشَرْطِهَا وَ شُرُوطِهَا وَ أَنَا مِنْ شُرُوطِهَا».[۲] این حدیث حدیث سلسله الذّهب است؛ یعنی حضرت ثامن الحجج سند حدیث را به خدا رساند. این حرف، حرف من نیست. پدر من موسی بن جعفر علیه السّلام از پدر خود امام جعفر صادق علیه السّلام، او از پدر خود امام باقر علیه السّلام، او از پدر بزرگوار خود حضرت زین العابدین علیه السّلام و او از پدر خود امام حسین شهید، او از علیّ بن ابی‌طالب علیه السّلام، او از پیغمبر صلوات الله علیه و آله و سلّم، پیغمبر صلوات الله علیه و آله و سلّم از جبرئیل و جبرئیل از خدا که خدا فرموده است: «کَلِمَهُ لَا إِلَهَ‏ إِلَّا اللَّهُ‏ حِصْنِی‏ فَمَنْ قَالَهَا دَخَلَ حِصْنِی وَ مَنْ دَخَلَ حِصْنِی أَمِنَ مِنْ عَذَابِی‏».[۳] حضرت رضا علیه الصّلاه و السّلام جامعه‌ی آن روز ایران را برای انقلاب امروز آماده کرد که این دروغگوها که دروغ ظاهر هم می‌گویند و همه هم می‌شنوند و باز هم خجالت نمی‌کشند، مسئله‌ی ولایت را نبرند با سایر مسائل آمیخته کنند. ملّت ایران ملّت ولایتمدار، ملّت شهید پرور، ملّت آخرت‌گرا، ملّت خداجو است و نمی‌توانند ملّت ایران را از دین جدا کنند و إن‌شاءالله تیر آن‌ها به خطا می‌رود، کمانه می‌کند برمی‌گردد و خود آن‌ها را رسوا می‌کند.


[۱]– همان، ج ‏۴۹، ص ۱۲۷٫

[۲]– عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه، ج ‏۴، ص ۹۴٫

[۳]– بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج ‏۴۹، ص ۱۲۷٫