هر مبتدی در ریاضت و سلوک راه معرفت که در خویشتن به چشم بصیرت بنگرد، خود را دو حقیقت بیند: یکی حقیقت عقلی که طالب راستی و درستی و علم و عشق به حقایق و لذّات روحانی است؛ و معرفت و پرستش حق بر او سعادت و اَلذّ لذّات است… در باطن خود یابد.

و یکی حقیقت وَهم، که طالب کجی و فریبندگی و سفاهت، و عاشق مستلذّات حسّی حیوانی است… پس هر که در مقام قلب خود به مکاشفه نظر کند، و قلب را میدان جنگ سلطان عقل و شیطان وَهم بیند و لشگر این دو قوّه را همیشه -تا یکی از این دو مغلوب نشده- در جنگ بیند، فهم کند معنی شیطان اهریمن را و دشمنی او را با حقیقت آدمیّت، که همان جوهر‌ه‌ی عقل قدسی است.

منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص ۹۵