بیانی از شهید مطهّری
به قول مرحوم شهید مطهّری، ایشان در یکی از کتاب‌های خود تعبیری دارد که گاهی دین‌داری کاریکاتوری می‌شود. کاریکاتورهای خنده‌دار را دیدید؛ یک عضو خیلی بزرگ است، یک عضو خیلی کوچک است. مثلاً یک بینی خیلی بزرگ روی یک سر کوچک است، برای همین هم خنده‌دار می‌شود. گاهی دین‌داری‌ها کاریکاتوری است، در یک جایی خیلی حسّاس می‌شویم، امّا در جای دیگری حسّاسیت چندانی نیست.
مذمّت ظاهربینی در امور دینی
ما خیلی از اوقات دین‌داری را با مناسک ظاهری تعریف می‌کنیم. به اخلاق، به خوش‌اخلاق بودن در خانه، به این‌که اگر قرضی گرفت، سر وقت پس بدهد، به این‌که در مسائل مالی دقیق باشد، در این‌ها حساسیت کم‌تر است و لذا گاهی اوقات در جوامع دینی، مثل جامعه‌ی ما تظاهر و نفاق پیدا می‌شود؛ یعنی فرد فقط ظاهر خود را درست می‌کند. چون در نمره دادن مسلمانی همین کفایت می‌کند، همین که ظواهر حفظ بشود. امّا آن باطن، اخلاق، رعایت حقوق، این‌ها نه. این تعبیر خیلی تعبیر بلندی است که امام صادق (علیه السّلام) در روایتی فرمود: «لَا تَنْظُرُوا إِلَى طُولِ رُکُوعِ الرَّجُلِ وَ سُجُودِهِ»[۱] به طول رکوع و سجود انسان‌ها نگاه نکنید، گاهی اوقات برای آن‌ها عادت شده است. به طول رکوع و سجود نگاه نکنید، این ملاک کافی نیست، برای مسلمانی لازم است، ولی کافی نیست.
بعد حضرت فرمود: «وَ لَکِنِ انْظُرُوا إِلَى صِدْقِ حَدِیثِهِ وَ أَدَاءِ أَمَانَتِهِ» ببینید چقدر راست می‌گوید، ببینیید چقدر باانصاف است. فرض کنید در مسائل مالی، اگر پول شما را گرفت، به موقع قرض شما را می‌دهد؟ گاهی اوقات نمره‌هایی که ما می‌دهیم، زیاد است، برای چیزهایی حساب قائل هستیم که در چشم خداوند متعال و اهل بیت خیلی ارزش ندارد و برعکس گاهی اوقات چیزهایی که در چشم ما کوچک است، اتّفاقاً نزد خدا بزرگ است. حساب ما با حساب خدا در جاهایی تفاوت دارد.
[۱]– الکافی، ج ۲، ص ۱۰۵٫
پاسخ دهید