بدان که توحید حقیقی که نهایت کمال آدمیت و انسانیت است به طور اجمال سه موطن و مقام دارد:

موطن اوّل: مقام روح است که مرکز اعتقاد و یقین است. و در این مرحله بایست خداوند را حقیقت محض بداند و ما سوی الله را موهوم تصوّر کند: أَلَا کُلُّ شَیْ‏ءٍ مَا خَلَا اللَّهَ بَاطِلٌ…

موطن دوم: لسان است که بایست زبان، ناطق به کلمه‌ی طیّبه‌ی توحید «لا إله إلّا الله» باشد؛ به شرط این‌که حرکت لسان، از دل برخیزد و ترجمان قلب باشد.

موطن سوم: توحید تمام جسد و بدن با مجموع قوای طبیعی و ادراکی که در مواضع مختلفه‌ی بدن نهاده شده‌اند. و توحید تمام بدن، به وسیله‌ی نماز محقّق می‌گردد. یعنی توحید بدن و تسلیم قوای انسانی به درگاه الهی، همان هیئت نماز است از قیام و قعود و رکوع و سجود و قرائت و تشهّد و سلام، بعد از نیّت که توحید قلب و نماز قلب است.

و چون توحید الهی دریای بی‌پایان است، لهذا نماز مراتب غیر متناهیه دارد و از جهات فضیلت، درجات بی‌شماری را داراست. چون دریا موج‌های گوناگون دارد، لهذا نماز هم موج‌های متعدّد دارد؛ از تکبیره الإحرام و قیام و رکوع و سجود و سایر اجزاء، به خلاف نماز نصاری که ظاهراً همان قیام است با دعای خاص که می‌خوانند؛ ولی در نماز مسلمین، مصلّی در حال واحد نیست؛ گاهی متحرّک و گاهی ساکن و گاهی راکع و وقتی ساجد است؛ زیرا که دریای توحید، تموّجات گوناگون در اوست.

منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص ۱۳۷