مسلمانان پس از رحلت رسول اعظم (ص) و با توسعه سرزمین های اسلامی، به فرقه های گوناگون تقسیم شدند و به تدریج انحرافاتی در عقاید آنها پدیدار شد. ائمه (ع) که جانشینان رسول خدا (ص) در میان امت اسلامی هستند، به مقابله با این انحرافات پرداختند و در زمان های مناسب، عقاید نادرست ایشان را بیان فرموده، مطلب حق را ادا می کردند. امام رضا (ع) که در دوران خلافت مامون (از طرفداران مکتب اعتزال) در پایتخت زندگی می کردند، با فرقه های مختلف مواجه بودند؛ از جمله آنها فرقه های واقفیه، غلات، متصوفه، معتزله، مجبره و مفوضه بودند که این مقاله به بیان شیوه مقابله آن حضرت با این فرقه ها پرداخته است.