بیشتر پسرها ادعا می‌ کنند که: «قصد من مزاحمت نیست و اصلاً از روابط مرسوم بین بعضی دخترخانم ها با آقایان خوشم نمی‌ آید؛ فقط می‌ خواستم مقدار بیشتری با هم آشنا بشویم و در صورت توافق بعداً برای ازدواج اقدام کنم.» دختر هم مصرانه می‌ گوید که قصد دوست شدن ندارد.

سؤال مهم و اساسی اینجا این است که آیا این پسر که برای خواستگاری اقدام کرده، از نظر موقعیت اجتماعی و اقتصادی به جایگاهی رسیده که بتواند به «تنهایی» برای ازدواج اقدام کند؟

مطمئناً یک دانشجوی سال دوم یا حتی آخر دانشگاه که هنوز از نظر مالی و اجتماعی وابسته به خانواده است، برای امر مهمی مانند ازدواج نیازمند تأیید آنان است. پس خواستگاری در خلوت و پنهانی و بدون اطلاع خانواده ها کمترین اثرش دل گیری خانواده طرفین و به سرانجام نرسیدن کار است. حتی اگر پسر و دختر هیچ وابستگی به خانواده خود نداشته باشند باز کدام انسان خوش فکر و قدردانی است که بخواهد بدون حضور والدین مهربان و زحمت کش خود، بر سر سفره عقد و ازدواج بنشیند؟ همه دخترها و پسرها برای تشکیل خانواده و ازدواج نیازمند تأیید و حمایت خانواده خود هستند، پس خواستگاری پنهانی چرا؟

نتیجه این نوع خواستگاری ها سردرگمی و تردید دختر در پاسخ گویی، دوستی های پنهانی و طولانی مدت و البته بی نتیجه، امکان سوءاستفاده پسر یا دختر از طرف مقابل در جنبه های روابط جنسی یا مالی، عذاب وجدان از انجام گناه، نگرانی مدام از بر ملا شدن رابطه، ترس از قطع رابطه به صورت یک طرفه به دلیل تعهدآمیز نبودن نوع این رابطه، ترس از مخالفت خانواده ها، و نگرانی های گوناگون دیگر است که بر روح و جسم جوان اثر می‌ گذارد و شاید به دلیل پیامدهای نامطلوب این قبیل روابط است که اسلام چنین روابطی را مجاز نمی‌ شمارد و از آن نهی کرده است.

در قرآن کریم چنین آمده است:

«الْمُحْصَناتُ مِنَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْمُحْصَناتُ مِنَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ مِنْ قَبْلِکُمْ إِذا آتَیْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنینَ غَیْرَ مُسافِحینَ وَ لا مُتَّخِذی أَخْدان»؛[۱]

«و (نیز) زنان پاکدامن از مسلمانان، و زنان پاکدامن از اهل کتاب، حلالند؛ هنگامی که مهر آنها را بپردازید و پاکدامن باشید؛ نه زناکار، و نه دوست پنهانی و نامشروع گیرید».

همچنین در آیه ای دیگر زنان را از ارتباط دوستانه با جنس مخالف بازداشته است:

«وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإیمانِکُمْ بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ فَانْکِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَناتٍ غَیْرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدان»؛[۲]

«خدا به ایمان شما آگاه تر است؛ و همگی اعضای یک پیکرید- آنها را با اجازه صاحبان آنان تزویج نمایید، و مهرشان را به خودشان بدهید؛ به شرط آن که پاک دامن باشند، نه به طور آشکار مرتکب زنا شوند، و نه دوست پنهانی بگیرند».

با توجه به این آیات معلوم می‌ گردد که ارتباط دوستانه با ارتباط نامشروع متفاوت است، و به همین دلیل در کنار آن ذکر شده و مورد نهی خداوند قرار گرفته است.

نکته مهم و اساسی این است که حتی جوان مؤمن و مذهبی گمان می کند با داشتن قصد ازدواج، ارتباط با جنس مخالف قابل توجیه می شود. به دنبال ارتباط چه بسا پسر و دختر همدیگر را پسندیده باشند و اعلام آمادگی  کنند اما موانع متعددی مانند تفاوت های فرهنگی خانواده ها، مناسب نبودن شرایط پسر برای ازدواج (تحصیل، سربازی، شغل)، برنامه ها و آرزوهای مادران و پدران برای ازدواج پسر و دخترشان و… مانع از به سرانجام رسیدن این نوع خواستگاری ها می‌ شود. در نهایت دو قلب شکسته و مجروح به همراه شک و بدبینی والدین برای دختر و پسر جوان ما باقی می‌ ماند.

راه حل اساسی این است که پسران جوان در صورتی که دختری را برای ازدواج پسندیده باشند، از طریق خانواده اقدام کنند. البته برخی پسران اصرار دارند اول از جواب مثبت دختر مطمئن شوند بعد خانواده خود را در جریان قرار دهند. در حالی که اگر دختر جواب مثبت داد اما خانواده مخالفت کردند اینجا پسر مسئول آسیبی است که به روح لطیف دختر وارد شده و این به دور از جوانمردی است.

پسران جوان به جای اصرار بر این که «یا این دختر یا هیچ‌کس» این فرصت را به خود و خانواده خود بدهند تا از دور و نزدیک و با تحقیق، با دختر و خانواده وی آشنا شوند و سپس در جوّی آرام در مورد ازدواج کردن با این دختر تصمیم بگیرند. اگر قرار است پسر، خانواده خود را برای این ازدواج آماده یا راضی کند، اخلاقی تر این است که بدون درگیر کردن دختر مورد علاقه خود، اقدام کند و پس از آماده شدن خانواده خود، دختر و خانواده وی را در جریان علاقه و خواستگاری قرار دهد. بدترین اتفاقی که در این حالت رخ می‌ دهد این است که دختر با این درخواست و خواستگاری مخالفت کند! مادران بزرگوار روش های پی گیری مناسب را می‌ دانند و چون از ابتدا با همراهی و رضایت خانواده کار آغاز شده، پسر جوان از حمایت معنوی و روحی آنان هم در مورد پیگیری و هم در زمان شکست برخوردارست و کمتر آسیب می‌ بیند.

اما دختران! اگر پسری در موقعیتی غیررسمی از یک دختر خواستگاری کند، مثلاً در دانشکده یا در خیابان، معمولاً دختر با این تردیدها مواجه می‌ شود که: اگر این پسر درست و راست و صادق باشد چه؟ اگر درست برخورد نکند ممکن است یک موقعیت خوب را برای ازدواج از دست بدهد و اگر دروغ گو باشد چه؟ هیچ کس دوست ندارد که بازیچه دست آدمی دغل کار شود!

احساس و فکر دختر جوان ما در این موقعیت، دو حالت بیشتر ندارد: یا از این پسر خوشش آمده و احساس رضایت می‌ کند و یا ناراضی است و پسر را نپسندیده است. این که از قبل این آقا پسر را بشناسد و یا نشناسد چندان فرقی ندارد. چون گاهی اوقات  پسر را از قبل می‌ شناسد و با ویژگی های اخلاقی و رفتاری و… او آشناست و از او خوشش می‌ آید و یا اصلاً نمی‌ شناسد ولی در اولین برخورد احساس می‌ کند که به نظر پسر خوبی می‌ آید و گزینه مناسبی برای ازدواج است.  یا دقیقاً برعکس او را می‌ شناسد و از او خوشش نمی‌ آید و یا در اولین برخورد به دلش نمی‌ نشیند.

اگر این پسر به نظر شما گزینه مناسبی برای ازدواج نیست، راه حل ساده است: بسیار محترمانه جواب منفی بدهید و قضیه به طور معمول باید تمام شود. ممکن است اصرار و پی گیری از طرف پسر باشد که اگر واقعاً جواب شما منفی است و از این فرد به هر دلیلی خوشتان نمی‌ آید باید سفت و سخت همان جواب خود را بدهید و به خاطر این که ناراحت نشود و یا دلش نشکند از دادن جواب صریح منفی، طفره نروید. دل سوزی در این موارد فقط برای دخترها زحمت درست می‌ کند.

اما اگر احساس کردید که این فرد دارای شرایط مناسبی برای ازدواج است و یا حداقل می‌ شود برای ازدواج به او فرصت داد، به طور طبیعی دادن جواب صریح مثبت برای دختران سخت است؛ پس باید به صورت ضمنی او را متوجه این نکته بسازید؛ مثل این که بگویید «باید در این مورد با خانواده ام صحبت کنم» و یا «من این نوع تصمیم گیری ها را با کمک خانواده ام انجام می‌ دهم» بعد هم از این فرد بخواهید که با پدر شما یا خانه تان تماس بگیرد و یا شماره تماسش را بدهد تا پدر شما با او تماس بگیرد.

تجربه ثابت کرده که پسری که قصد ازدواج ندارد به هیچ وجه حاضر به تماس با خانه یا پدر دختر نخواهد بود؛ پس اگر پسری با پدر دختر تماس گرفت، حتماً قصد ازدواج دارد و از این جهت فرد سالمی  است اما این که این فرد مناسب برای ازدواج با شما باشد و از نظر ویژگی های اخلاقی و خواسته ها با شما سازگاری داشته باشد را باید در جلسات خواستگاری و با کمک خانواده بررسی کنید.

فراموش نکنید که اگر شماره تماس این آقا را گرفتید وسوسه نشوید که خودتان با او تماس بگیرید، چون نتیجه آن در نهایت همان دوستی پنهانی خواهد بود.

پی نوشت ها

[۱] – مائده، آیه ۵٫

[۲] – نساء، آیه ۲۵٫