حقیقت توبه و استغفار، پشیمانى از گناه گذشته و عزم و تصمیم بر عدم ارتکاب آن در آینده است و اگر این حالت براى کسى پیش آمد این نشانه توبه واقعى، و پذیرفته شدن چنین توبه اى حتمى است، بنابراین اگرچه به طور زبانى استغفار نکند و یا اعلام توبه نکند اما به طور عملى توبه کرده است، البته خیلى مهم است که انسان استغفار و طلب بخشش از خداوند نیز بکند. مطلب بعد این که در برخى از موارد ممکن است خداوند بدون توبه نیز گناهى را بیامرزد، ولى با توبه لطف و عنایت بیشترى شامل حال بنده شده، وسیله تقرّب به خدا بیشتر فراهم مى شود.

نکته قابل توجه این که بسیارى از عالمان اخلاق، از «توبه» به عنوان اولین گام براى تهذیب نفس و حرکتى به سوى خالق متعال یاد مى کنند: «توبه از گناه و بازگشت به سوى ستّارالعیوب و علاّم العیوب، آغاز راه سالکین و سرمایه پیروزمندان و نخستین گام مریدان و کلید علاقه مندان و مطلع برگزیدگان و برگزیده مقرّبان است».[۱]

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:گروه اخلاق وعرفان/پرسش وپاسخ دانشجویی

[۱] – فیض کاشانى، المحجه البیضاء، ج ۷، ص ۶ و ۷٫