مى خواستم بدانم که وظایف خانم ها نسبت به همسرشان چیست؟ در ضمن این سوثل همیشه ذهنم را مشغول کرده که چرا همیشه به خانم ها توصیه مى شود که در برابر آقایون کوتاه بیایند و نظر شوهرشان را تأمین کنند؟
در ابتدا گفتنى است؛ تجربه ثابت کرده اگر در ابتدا نظر آقایون تأمین شود و نیاز عاطفى شوهر ارضا شود سعى مى کند تمامى حاصل تلاش هاى روزانه خودش را براى خانواده بیاورد و تمامى محبت ها و عاطفه خودش را به کانون خانواده متمرکز کند و هر دو اتفاق براى خانم ها بسیار خوشایند است. در غیر این صورت ممکن است توجه آقایان به دیگران جلب شود و یا درآمدشان در مسیرهاى دیگر هزینه کنند که هر دو اتفاق براى خانم ها بسیار آزاردهنده و شکننده است. در نتیجه اگر چه در ابتدا به تأمین نظر آقایان توصیه شده اما در اصل به تأمین نظر خانم ها توجه شده و در مجموع استحکام بنیان خانواده و مصونیت از ناهنجارى هاى اجتماعى و خانوادگى مورد نظر است. با درک این واقعیت به خوبى آشکار مى شود توصیه هاى روایات مطابق با شناخت صحیح روحیات زن و مرد و به نفع همگان است.
اینک به برخى از وظایف و مسئولیت هاى حقوقى و اخلاقى زناشویى اشاره مى شود:
۱ – تمکین
یکى از مهم ترین اهداف ازدواج، ارضاء نیازهاى جنسى از طریق مشروع مى باشد، زن و شوهر در این زمینه حقوق و مسئولیت هاى اساسى دارند.
زنها در این زمینه نقش بیشترى بر عهده دارند و آمادگى بدون قید و شرط آنان در امور جنسى و زناشویى به گرمى کانون خانواده و جذب علاقه و محبت همسر بسیار کمک مى کند.
پذیرش سرپرستى و مدیریت شوهر در مسائل خانواده و امور فرزندان به همراه قبول حق نظارت شوهر بر اعمال و معاشرت هاى زن تا آن حدّ که به شئون زندگى زناشویى و مصالح خانواده مربوط است، از مصادیق تمکین عام مى باشند.
۲ – خوش اخلاقى
معاشرت نیکو و تعامل پسندیده از وظایف دوطرفه همسران با یکدیگر است و هیچ کدام حق آزار و اذیت یکدیگر را ندارند. زن مى باید از هرگونه عملى که رنجش خاطر شوهر را فراهم مى کند، پرهیز نموده، سعى کند از هر کارى، حرکتى و حرفى که باعث ناراحتى شوهر مى گردد، اجتناب نماید.
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله مى فرمایند: «زنى که با زبان، شوهر را بیازارد، خداوند هیچ عمل خوب و هیچ حسنه و نماز و روزه اى را از او قبول نمى کند، هرچند همواره روزها در روزه باشد و شب ها در حال نماز؛ مگر آنکه همسرش از او راضى گردد».[۱]
۳ – لزوم اجازه شوهر
یکى از مسئولیت هاى مهم همسر، امانتدارى است؛ زیرا مرد، زن را امین خود در خانه مى داند و او باید تمام توان و کوشش خود را براى حفظ اموال شوهر به کار ببرد.
امام صادق علیه السلام درباره لزوم اجازه زن در رابطه با تصرف در اموال شوهر مى فرمایند: «خانم چیزى به کسى ندهد مگر به اجازه همسر و اگر بدون اجازه تصرف کند، گناهکار است».[۲]
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله نیز مى فرمایند: «زن از خانه شوهر صدقه ندهد مگر به اجازه همسر».[۳]
۴ – اجازه روزه مستحبى
زن نباید کارى کند که امکان بهره جنسى از او ممکن نشود؛ در حالى که وقتى روزه مى گیرد امکان ارتباط جنسى نیست.
پیامبر صلى الله علیه و آله فرموده اند: «زن بدون اجازه شوهر روزه مستحبى نگیرد».[۴]
البته روزه واجب را هیچ کس نمى تواند مانع آن بشود؛ زیرا انسان، مکلّف به انجام آن است.
۵ – پاکدامنى و عفت
گرچه حفظ کیان خانواده و صیانت از شخصیت اجتماعى و آبروى خانواده بر عهده هر یک از اعضاى خانواده است، اما زن به عنوان ناموس مرد در حفظ حریم و ارزش هاى خانواده، مسئولیّت بیشترى دارد؛ زیرا عفّت، اساس خوشبختى در زندگى است و چه بسا سهل انگارى در آن، کانون گرم خانوادهاى را متلاشى کند.[۵]
در علم اخلاق، عفّت را یکى از فضایل شمرده اند[۶] که آدمى به مدد آن مى تواند بر بسیارى از ناپاکى ها چیره گردد و دامنش را از فساد و تباهى حفظ کند. از این رو، عفّت به معناى پاک بودن از کلیّه آلودگى هاى جنسى و مسائل شهوانى است.
امیرمؤمنان علیه السلام فرمود: «خویشتن دارى در مقابل شهوت، عفّت است».[۷]
۶ – کاستن از توقّعات و کم خرج بودن
یکى از عوامل مهمى که در استحکام و روابط صمیمانه زندگى نقش دارد، کاستن از توقعات و پرهیز از خواسته هاى بى مورد و بى جا است، به همین دلیل از وظائف مهم زن، تعدیل خواسته هاى خویش نسبت به درآمد زندگى مى باشد.
شایسته نیست زن تنها به خواسته هاى خود و یا فرزندان نظر کند و امکانات شوهر را نادیده گرفته و با ناراحتى، خشم و بهانه گیرى زندگى را تلخ و سخت نماید.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمودند: همسر شایسته یکى از دو کاسب است.[۸]
طبق این حدیث شریف، هرگاه زن با عقل و سلیقه خود خوشبختى خانواده را تأمین کند، اثر کار او کمتر از کسب و کار شوهر نیست؛ زیرا حفظ درآمد همانند تلاش براى درآمد داراى ارزش است.
۷ – پرهیز از قهر کردن با شوهر
قهر کردن صفت ناپسندى است که آثار شومى بر روابط خانوادگى مى گذارد؛ زیرا آغازى بر شکاف در زندگى زناشویى است و باعث بروز ناراحتى ها و اختلاف گردیده، اطمینان زن و شوهر را نسبت به یکدیگر سلب مى نماید.
پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله مى فرمایند: «هر زنى که با شوهرش قهر کند در حالى که خودش مقصر بوده است، در روز قیامت با فرعون، هامان و قارون در پایین ترین جایگاه آتش محشور مى شود، مگر اینکه توبه کند و (نزد شوهرش) برگردد».[۹]
۸ – پرهیز از منّت گذارى
کار خوب و ارزشمندى که بر زیبایى هاى زندگى افزوده و باعث استحکام زندگى زناشویى مى گردد، آن است که بدون منّت انجام گیرد؛ بنابراین شایسته نیست زن در مقابل کارهاى نیک و وظیفه اخلاقى خود در حق همسر، منّت بگذارد؛ زیرا در اثر منّت گذارى ارزش کار خود را از بین مى برد.
پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله فرمودند: «اگر زنى تمام طلاها و نقره ها را به خانه شوهر ببرد آن گاه روزى به سرش منّت بگذارد و بگوید، تو از مال من مى خورى، در این صورت ارزش زحمات او از بین مى رود؛ اگر چه از عابدترین مردم باشد؛ مگر اینکه از شوهر خود عذر بخواهد».[۱۰]
منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:علی احمد پناهی/پرسش وپاسخ دانشجویی
[۱] – مجلسى، بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۲۴۴٫
[۲] – «ولا تعطى شیئاً إلا باذنه فإن فَعَلت فعلیها الوزر»؛ الحر العاملى، همان، ج۲۰، ص۱۵۹٫
[۳] – «و لا تصدق مِن بیتهِ اِلا باذنه»؛ همان، ص۱۵۸٫
[۴] – «و لاتصوم تطوعاً اِلا بإذنِهِ»؛ همان.
[۵] – مجمع البحرین، ج ۳، ص ۱۰۲٫
[۶] – ر.ک: چهل حدیث، امام خمینىره، ص ۵۱۱ـ۵۱۰، موثسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام، ۱۳۷۱؛ لغت نامه دهخدا، ماده عفت.
[۷] – «الصَّبرُ عَلَى الشهوه عِفَّهُ؛ جمال الدین محمد خوانسارى، شرح غررالحکم و دررالکلم، ج۲، ص۸۲، ح۱۹۲۷٫
[۸] – «المراه الصالحه احد الکاسبین»؛ بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۳۸٫
[۹] – «اَیُّما امْرَأهٍ هَجَرَتْ زَوجَها وَهِیَ ظالِمَهٌ حُشِرَتْ یَوْمَ القیامَهِ مَعَ فِرْعَوْنَ وهامانَ وَ قارُونَ فی الدّرکِ الأسْفَلِ مِنَ النّارِ اِلاّ أنْ تَتُوبَ و تَرْجِعَ» رضى الدین طبرسى، مکارم الاخلاق، ص ۲۰۲٫
[۱۰] – همان، ص ۲۰۲٫
پاسخ دهید