همیشه مىگویند اسلام دین راحتى است، دستوراتش باعث آرامش خاطر افراد و مایه آسایش آنان است. کجا این چنین است؟ از وقتى که مکلف شدهام و دستورات اسلام را اجرا مىکنم اعصابم خراب و آسایش از من سلب شده است! از یک طرف مىنویسند احکامى را که غالباً به آن نیاز پیدا مىکنید، واجب است یاد بگیرید. از طرف دیگر احکام را یاد مىگیریم، زندگى مختل می شود. احکام نجاسات و مطهرات را خواندهام، الان همه زندگى در نظرم نجس هستند. از خانه گرفته تا خوابگاهم در دانشگاه. از اتاق گرفته تا فرشها و آشپزخانه و هال و حمام. از کوچه گرفته تا خیابان همه و همه در نظرم نجس هستند. لطفاً کمکم کنید و من را از این بدبختى نجات دهید.
شاید ما نیز اگر به جاى شما بودیم و دچار گرفتارىهاى وسواس مىشدیم و آن را از اسلام مىدانستیم، مىگفتیم خوش به حال غیرمسلمانان؟! شما خود مىدانید که اسلام هرگز چنین دستوراتى را نداده است و در سیره هیچ یک از پیشوایان دین نیز، چنین برنامههایى دیده نمىشود (که به جهت پاکى و نجسى، عرصه را بر خود و اطرافیانشان تنگ کنند)! با توجه به اینکه شما تحصیل کرده هستید، یک نکته اساسى را با شما درمیان مىگذاریم: آیا براى نماز، مکلّف به پاکى واقعى لباس و بدن هستیم یا به پاکى ظاهرى؟!
توضیح آنکه اگر ندانیم لباس و بدن ما نجس است و با آن نماز بخوانیم، آیا نماز ما صحیح است یا خیر؟ به فتواى همه علما، چنین کارى صحیح است؛ چون طهارت بدن و لباس شرط ظاهرى است، نه واقعى؛ یعنى، لازم نیست در واقع لباس و بدن پاک باشد؛ بلکه همین مقدار که ندانیم نجس است، کافى است (هر چند واقعاً نجس باشد). از همین رو قاعدهاى در فقه مطرح است به نام «اصل طهارت»؛ مقتضاى این اصل آن است که هر چیزى پاک است؛ مگر آنکه بدانیم نجس است. از طرفى تفحص و جست و جو در موضوعات لازم نیست.
پس در آغاز باید آنچه را که به صورت نادرست درک کردهاید، تصحیح کنید، تا زمینه براى اصلاح حالت وسواس فراهم گردد. یقین شما در مورد نجس شدن چیزها معتبر نیست. بنابراین به آن هرگز اعتنا نکنید و براى مدتى این گونه فرض کنید که اساساً شما تکلیفى در مورد نجاست و طهارت ندارید؛ چه اینکه از نظر شرعى، هر تکلیفى که موجب مشقّت باشد، ساقط مىشود.
به تردیدهاى خود توجه نکنید، چیزى را که نمىدانید پاک است یا نجس، پاک بدانید و همان گونه که گفته شد به خود تلقین کنید که اگر نجس هم باشد، من تکلیفى ندارم. براى بعد از زمان بهبودى، الان فکر نکنید؛ شما فعلاً تکلیفى ندارید.
در این رابطه، برنامهاى براى شما عرضه مىشود، اگر واقعاً خواهان نجات خود و زندگىتان هستید دقیقاً آن را اجرا کنید:
۱ – هر موقع آرامش داشتید – به ویژه شبها در موقع خوابیدن – این جملات را با خود تکرار کنید (تا دو ماه): «من کاملاً قادر هستم بر مشکل وسواس خویش غلبه کنم و با استعانت از خداوند، از همین فردا در این مسیر قدم خواهم برداشت»؛ «من مىتوانم بر این عادت ناپسند غلبه کنم و سلامت و بهداشت روانى خود و خانوادهام را تضمین کنم». «هرگز اسلام و قرآن دستورات غیرقابل اجرا و مشقّتآور نداده است. من هم از همین فردا مثل بقیه مردم رفتار خواهم کرد و از وسوسههاى شیطان دورى خواهم کرد».
۲ – هر شب کارهاى روزانه خود را کنترل و تعداد موارد مثبت و منفى را یادداشت کنید. روز بعد سعىکنید از تعداد موارد منفى (عمل به وسواس) کاسته و بر موارد مثبت بیفزایید؛ این کار را نیز تا دو ماه ادامه دهید.
۳ – صله رحم زیاد کنید؛ با خویشان خود خیلى گرم بگیرید و اظهار محبت کنید. حتى الامکان با آنها هم غذا بشوید و در صورت امکان هر هفته یک بار به صورت خانوادگى به تفریح بروید.
۴ – در مراسم مذهبى (مانند نماز جماعت و…) شرکت فعال داشته باشید و با دیگر شرکت کنندگان بسیار دوستانه و صمیمى برخورد کنید.
۵ – با اهل خانه با احترام و صمیمیت برخورد کنید و در برابر هیچ حرکتى از آنان، حساسیت و واکنش تند نشان ندهید.
۶ – خود را از دیگران، نه برتر بدانید و نه کمتر.
۷ – در حد امکان به ورزش بپردازید.
۸ – حتى الامکان بکوشید دوستان خوبى براى خود پیدا کنید و روابط صمیمانه و مشارکتهاى علمى و عملى را پایه گذارى کنید.
۹ – در مورد حمام رفتن و آب کشیدن به برنامه زیر عمل کنید.
الف. اول با خود مشخص کنید که مثلاً یک لباس معمولى یا نجس را چند بار و در چه مقدار زمان مىشویید و آب مىکشید ؛ سپس آن را بنویسید (فعلاً فرض مىکنیم شش بار و از نظر زمانى پانزده دقیقه)؛
ب. حالت روحى خود را پس از این مقدار شستن ثبت کنید (مثلاً آیا بعد از این همه شستن، باز لباس را پاک مىدانم یا نجس؟ آیا با خیال راحت از آن دست مىکشم یا با دغدغه خاطر؟) ؛
ج. تصمیم قطعى بگیرید که از زمان و تعداد دفعات شستن، کم کنید (مثلاً شش دفعه را به چهار بار و پانزده دقیقه را به ده دقیقه تغییر دهید) ؛
د. بعد از عمل شستن به خود بگویید. به خدا قسم! پاک پاک است و دیگر بهتر از این نمىشود. اگر نجس هم باشد، هیچ اشکالى ندارد ؛ وظیفه من این است که همین را بپوشم.
۱۰ – ورزش آرام و پیاده روى را فراموش نکنید.
۱۱ – همواره به خود با جدیت کامل تلقین کنید که من سالم سالم هستم و هیچ مشکلى ندارم.
۱۲ – با خانواده، دوستان و دیگران بسیار گشاده رو، خندان و گرم برخورد کنید. مطالب خوبى بگویید و با آنان بخندید (حتماً این عمل را انجام دهید).
۱۳ – به سرگرمىهاى هنرى سالم، بپردازید و فرصتهاى خود را با مطالعه و برنامههاى مفید دیگر پر کنید و فرصتى براى هجوم افکار وسواسى باقى نگذارید.
۱۴ – ذکر خدا را بسیار بگویید و سورههاى «الناس» و «فلق» را زیاد بخوانید. نسبت به مواردى که تردید دارید (مثلاً ممکن است تصور کنید که به خاطر شیوه عملى آنها تمام خانه و وسایل آن نجس باشد؛ بدانید کاملاً حکم شرعى، خلاف این است. شما باید تمام خانه و وسایل را پاک بدانید و فقط مواردى را که نجس شدن آن را عیناً و دقیقاً با چشم خود دیدهاید، نجس بدانید. حتى از نظر شرعى نسبت به موارد مشکوک لازم نیست تحقیق کنید که آیا پاک است یا نجس؛ بلکه از نظر شرعى اصل در همه چیز «طهارت» است، حتى در بسیارى از جاها وضع خیلى بدتر از خانه شما است.
بر اساس روایات متعددى در این زمینه، درباره مطالب خیلى حادى از ائمه علیهمالسلام سؤال مىکردند و با آنکه بسیارى از آنها، از خوردنىها هم بوده است؛ در همه موارد حکم طهارت جارى مىکردند. در این مورد اکیداً توصیه مىشود، به احساسات و گرایشهاى روحى خود توجه نکرده و کاملاً طبق همین وظیفه عمل کنید؛ مطمئن باشید هیچ مسئلهاى ندارد. حتى اگر موردى واقعاً هم نجس بوده – چون به حکم ظاهرى شرعى عمل کردهاید – هیچ مشکلى ندارید.
پاسخ دهید