آیا در قرآن کلمات غیر عربی وجود دارد؟ تنها کلمه ترکی که در قرآن آمده چیست؟ در کدام سوره و آیه قرار دارد؟

پاسخ اجمالی

۱ – در مورد این که چرا قرآن به زبان عربی نازل شده است، پاسخ «نزول قرآن به زبان عربی»، سؤال ۴۲۶را مطالعه کنید.

۲ – در این که آیا در قرآن کلمات غیر عربى وجود دارد یا نه؟ دیدگاه های مختلفی از سوی مفسّران و دانشمندان علوم قرآنی مطرح شده است که عده اى از آنها اساساً منکر ورود هرگونه واژگان غیر عربى در قرآن شده اند و گروهی هم آن را پذیرفته اند.[۱]اما همگى بر وجود اعلام (نام هاى خاصّ غیر عربى) معترف اند.[۲]

بدون تردید قرآن کریم به زبان عربی نازل شده است، اما باید به این حقیقت توجه داشت که، هیچ زبان معتبر و مهمى را نمی توان یافت که کلماتى از زبان هاى دیگر در آن وارد نشده باشد. منتها لغات خارجى در چهارچوب زبان اصلى و تحت قواعد و ضوابط آن تغییر می یابند و رفته رفته جزو زبان اصلى به حساب می آیند. زبان عربى هم از این قاعده مستثنا نیست و در طىّ قرون قبل از اسلام به تدریج کلماتى از زبان هاى اقوام همسایه و همجوار مانند حبشى، مصرى، ایرانى، رومى و … در آن راه یافته و به شکل کلمات عربى و تحت قواعد آن در آمده است.[۳]

بنابراین، در قرآن کریم واژه هایی وجود دارد که در اصل، غیر عربی بوده اند، سپس در میان عرب ها نیز مرسوم گشته و در قرآن بکار برده شدند. و این واژه ها، کلماتی ناآشنا برای آنها نبوده و نمی توان اینها را کلمات تماماً غیر عربی دانست.

جلال الدین سیوطی نیز واقع شدن کلمات غیر عربی در قرآن را قوی دانسته و می گوید: «حکمت واقع شدن این الفاظ در قرآن آن است که متضمّن علوم اوّلین و آخرین و خبر از همه چیز است، پس باید که اشاره به انواع لغت ها و زبان ها در آن واقع گردد تا احاطه آن به همه چیز تمام باشد، پس در قرآن، از هر لغتى، شیرین ترین و آسان ترین آنها و آن که از همه بیشتر در بین عرب ها به کار می رود، انتخاب شده است».[۴]

اکنون درباره ی پرسش مطرح شده باید گفت؛ برخی گفته اند واژه ی «غسّاق» در آیه ی شریفه ی «هذا فَلْیَذُوقُوهُ حَمیمٌ وَ غَسَّاقٌ»[۵]، یک کلمه تُرکی است.[۶]

به هر حال، ویژگى سخن قرآن نسبت به سایر زبان ها و زبان عربى این است که برترین مرتبه ی فنون سخن در آن رعایت شده است. از این رو، کلام خدا هم از سایر زبان ها و هم از زبان متداول عربى ممتاز شده است در عین این که بر اساس همان قواعد زبان عرب می باشد.[۷] و وجود این گونه کلمات در قرآن کریم، منافاتی با عربی بودن قرآن ندارد.[۸]

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. ر.ک: بدوى، عبد الرحمن، سیدى، سید حسین، دفاع از قرآن در برابر آراى خاورشناسان، ص ۱۹۲ – ۱۹۵، به نشر، مشهد، چاپ اوّل، ۱۳۸۳ش.

[۲]. ر.ک: الحفناوى، محمد ابراهیم، دراسات أصولیه فی القرآن الکریم، ص ۶۵ و ۶۶، مکتبه و مطبعه الاشعاع الفنیه، القاهره، ۱۴۲۲ق.

[۳]. ر.ک: صافی، محمود بن عبد الرحیم، الجدول فی اعراب القرآن، ج ۱۲، ص ۳۷۷ و ۳۷۸، دار الرشید، مؤسسه الإیمان، دمشق‏، بیروت، چاپ چهارم، ۱۴۱۸ق؛ معرفت، محمد هادى، علوم قرآنى، ص ۳۳۱ – ۳۳۴ مؤسسه فرهنگى التمهید، قم، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ش؛ مصباح یزدى، محمد تقى، قرآن‏شناسى، ج ۱، ص ۸۶، مؤسسه آموزشى وپژوهشى امام خمینى، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۰ش؛ جمعى از نویسندگان، آشنایى با قرآن، ص ۳۰، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش. 

[۴]. سیوطى، جلال الدین، الإتقان فی علوم القرآن، ج ۱، ص ۴۲۶، دار الکتاب العربى، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۱ق.

[۵]. ص، ۵۷: «این نوشابه ی حمیم و غسّاق است [دو مایع سوزان و تیره رنگ‏] که باید از آن بچشند!».

[۶]. به نقل از: آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: عطیه، علی عبدالباری، ج ۱۲، ص ۲۰۶، دارالکتب العلمیه، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ق: «و من الغریب ما قاله الجوالیقی و الواسطی أن الغساق هو البارد المنتن بلسان الترک».

[۷]. دامن پاک مقدم، ناهید، بررسى نظریه عرفى بودن زبان قرآن، ص ۳۹، نشر تاریخ و فرهنگ، تهران، چاپ اوّل، ۱۳۸۰ش.

[۸]. قرآن‏شناسى، ج ۱، ص ۸۶٫