با توجه به تحقیقات انجام‌شده، غیر از رباب، ام اسحاق و ام جعفر سایر همسران امام حسین (ع) پیش از واقعۀ کربلا از دنیا رفتند؛ ازاین‌رو در کربلا حاضر نبودند.

بر پایه گزارش منابع تاریخی، امام حسین (ع) در طول زندگی، با پنج زن ازدواج کرده است. این افراد عبارتند از:

۱. شهربانو[۱]: وی مادر امام سجاد(ع) است. وی به هنگام تولد امام سجاد (ع) از دنیا رفت.[۲] لذا در کربلا حضور نداشت.

۲. لیلی[۳]: مادر علی اکبر (ع)، در مورد زندگی این بانو، از جمله تاریخ ولادت و وفات و، مدت عمر، زمان ازدواج و …، آگاهی معتبری در دست نیست. اما از شواهد و همین اطلاعات می توان گفت که ایشان قبل از سال ۶۰ هجری از دنبا رفته اند؛ همچنین هیچ سند معتبری برای حضور او در واقعه کربلا وجود ندارد.[۴]

۳. رباب[۵]:  وی مادر سکینه و عبدالله است.[۶] او به همراه فرزندانش در کربلا حضور داشت و به همراه اسرا به شام رفت.[۷] رباب پس از شهادت همسرش امام حسین (ع) یک سال بیشتر زنده نماند و در تمام این مدت به زیر هیچ مکانی که سایه داشته باشد، نرفت تا آن‌که از غم فراق او از دنیا رفت.[۸]

۴. ام اسحاق[۹]: وی ابتدا همسر امام مجتبی (ع) بود. ایشان به هنگام شهادت به امام حسین (ع) وصیت نمود مراقبت از او را بر عهده گیرد. از این رو امام حسین (ع) پس از شهادت برادرش، با ام اسحاق ازدواج کرد[۱۰] و از او صاحب دختری به نام فاطمه شد. او در کربلا همراه امام حسین (ع) بود.

ام اسحاق، پس از شهادت امام حسین (ع) با شخصی به نام عبدالله بن محمد بن عبدالرحمان ازدواج کرد.[۱۱] از زندگانی او اطلاعات بیشتری در دست نیست.

۵. ام جعفر: وی مادر جعفر بن حسین است.[۱۲] از وی (غیر از این همین مقدار) هیچ‌گونه اطلاعات دیگری در دست نیست.

با توجه به گزارشات بالا می توان گفت رباب و ام اسحاق در کربلا حضور داشتند و همراه اسرا به شام برده شدند. همسران دیگر ایشان مانند لیلی و شهربانو که قبل از سال ۶۰ هجری از دنیا رفته بودند پس نمی توانستند در کربلا حاضر شوند. از ام جعفر اطلاعات تاریخی در دسترس نیست بنابراین نمی توان در مورد ایشان اظهار نظری انجام داد.

 

پاورقی ها: 

[۱] شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ج۱،‌ ص۴۱؛ شیخ کلینی، الاصول من الکافی، ج۱، ص۴۴۶؛ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۷.

[۲] مسعودی،‌ اثبات الوصیه، ص۱۸۱.

[۳] ابن سعد، الطبقات الکبری الطبقه الخامسه، ج۱، ص۳۶۹و ۴۷۰.

[۴] شیخ عباس قمی، نفس المهموم، ص۲۸۶؛ محمدی ری‌شهری، دانشنامه امام حسین (ع)، ج۱، ص۲۸۱.

[۵] ابن سعد، الطبقات الکبری الطبقه الخامسه، ج۱، ص۳۷۰؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۵، ص۴۶۸؛ ابن حبیب، المحبر، ص۳۹۶.

[۶] ابن سعد، الطبقات الکبری الطبقه الخامسه، ج۱، ص۴۷۹؛ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۵.

[۷] ابن سعد، الطبقات الکبری الطبقه الخامسه، ج۱، ص۴۷۹؛ ابن کثیر دمشقی، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۱۰.

[۸] ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۶۹، ص۱۲۰؛ ابن اثیر،‌ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۷۹.

[۹] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۵.

[۱۰] ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۷۰، ص۱۶؛ المنتخب من ذیل المذیل، ص۵۲۰؛ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۲۱، ص۱۲۵.

[۱۱] ابن حبیب، المحبر، ص۶۶ و ۴۴۲.

[۱۲] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۳۵.

 

 

منبع: پایگاه کرب و بلا