آنچه از منابع روایی به‌دست می‌آید این است که؛ سرهای مقدس شهدای کربلا به همراه سر مقدس امام حسین(ع) به کوفه نزد ابن زیاد، سپس به شام نزد یزید بردند. از این‌رو؛ سر مقدس حضرت عباس بن علی(ع) نیز همراه سرهای شهدا بوده است. هر چند در این منابع به طور صریح نامی از حضرت عباس(ع) و دیگر شهدا برده نشده است. در این‌جا نمونه‌هایی از عبارات ذکر می‌شود.
۱ – 
ابن جریر طبری (متوفای ۳۱۰): «عمر بن سعد دستور داد سرهاى دیگر یاران حسین بن علی را جدا کنند و آنها هفتاد و دو سر بود».[۱]
۲ – 
شیخ مفید (متوفّای ۴۱۳ق): «و عمر بن سعد در همان روز که روز عاشورا بود سر مقدس حسین(ع) را با خولى بن یزید اصبحى و حمید بن مسلم ازدى به سوى عبید اللَّه بن زیاد فرستاد و دستور داد سرهاى مقدس دیگر از یاران و جوانان بنی هاشم را جدا کنند و آنها هفتاد و دو سر بود و آنها را با شمر بن ذى الجوشن و قیس بن اشعث و عمر بن حجاج روانه کوفه کرد».[۲]
۳ – 
سید ابن طاوس (متوفّای ۶۶۴ق)‏ می‌گوید: «روایت شده است که؛ سرهاى یاران حسین که هفتاد و هشت سر بود، قبائل عرب به منظور تقرب به دربار عبید الله بن زیاد و یزید بن معاویه‏ میان خود قسمت کردند».[۳]
۴ – 
عماد طبری (متوفّای قرن هفتم) می‌نویسد: «فصل: ‏در احوال سر آن شهیدان مظلوم و آن، هفتاد و دو سر بودند. به دست شمر لعین و قیس بن الاشعث و عمرو بن الحجّاج بفرستادند و کودکان که با ایشان بودند».[۴]
بنابراین، براساس منابع روایی؛ ابن سعد روز عاشورا بلافاصله سر مبارک امام حسین(ع) را براى ابن زیاد فرستاد و سپس به امر او سرهاى بقیه شهدا را از بدن‌ها جدا کردند و توسط شمر بن ذی‌الجوشن به کوفه فرستاد. و بعد از عمر بن سعد با لشکریانش از کربلا بیرون شد، گروهى از بنى اسد که در غاضریه ساکن بودند به کربلا آمدند و جسد حضرت سید الشهداء و باقى شهدا را دفن کردند.[۵]

 

منبع: اسلام کوئست


پی نوشت ها

[۱]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک (تاریخ طبری)، ج ‏۵، ص ۴۵۶، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.

[۲]. شیخ مفید، الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ‏۲، ص ۱۱۳، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.

[۳]. «وَ رُوِیَ أَنَّ رُءُوسَ أَصْحَابِ الْحُسَیْنِ(علیه السلام) کَانَتْ ثَمَانِیَهً وَ سَبْعِینَ رَأْساً فَاقْتَسَمَتْهَا الْقَبَائِلُ لِتَقْرُبَ بِذَلِکَ إِلَى عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ زِیَادٍ وَ إِلَى یَزِیدَ بْنِ مُعَاوِیَه لَعَنَهُمُ اللَّه‏»؛ سید بن طاوس، اللهوف فی قتلی الطفوف، ص ۱۴۳ – ۱۴۴، نشر جهان، تهران، چاپ اول، ۱۳۴۸ش.

[۴]. طبری، عماد الدین حسن بن على،‏ مناقب الطاهرین،‏ ج ‏۲، ص ۵۷۷، سازمان چاپ و انتشارات‏، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.

[۵]. الارشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، ج ‏۲، ص  ۱۱۴؛ ابو مخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعه الطف، محقق و مصحح: یوسفی غروی، محمد هادی‏، ص ۲۶۰، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ سوم، ۱۴۱۷ق؛ بلاذری، احمد بن یحیی، أنساب الاشراف، ج ‏۳، ص ۲۰۵، دار الفکر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.