متن حدیث

رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: کافر به هفت معده غذا می‌خورد و مؤمن به یک معده.[۱]

شرح حدیث

اگر این حدیث درست باشد، می‌بایست معنای مجازی مراد باشد، زیرا:

۱٫‌ مؤمن روزی خود را جز از یک باب نمی‌خورد و آن باب حلال است. در حالی که کافر اهمیّت نمی‌دهد از چه باب و از کجا می‌خورد. هر دری که به رویش باز شود، از همان خواهد خورد… بنابراین راه‌های خوردن کافر فراوان است. از این‌رو هفت برشمرده شده تا افاده کثرت کند؛ چنان‌که خداوند متعال فرمود:

«وَ الْبَحْرُ یَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَهُ أَبْحُرٍ».[۲]

و دریا را هفت دریای دیگر به یاری آید.

2. مؤمن می‌خورد تا زنده بماند یعنی اهمیّت نمی‌دهد که چه چیزی بخورد جز آنچه رمق او را حفظ کند و توان حرکت و عبادت داشته باشد؛ او زندگی نمی‌کند که بخورد و هم‌چون حیوانی بسته به آخور باشد که او را همتی جز علف نباشد. از این‌رو گویی مؤمن به سبب شدّت قناعت، فقط یک معده غذا می‌خورد امّا کافر به سبب حرص و ولع شدید، هفت معده می‌خورد. او در پی لذّت است و از این‌رو تا هفت معده هم غذا می‌خورد.
3. این سخن کنایه از طمع، حرض و از و دنیا دوستی کافر است که بسی در پی آن است و غرق در کار دنیا. هر چه بیابد می‌خورد، دینار، قنطار، بلاد و عباد.

نمی‌توان پذیرفت که کافر هفت برابر مؤمن غذا می‌خورد؛ زیرا شواهد برخلاف این پندار گواهی می‌دهد. میان مؤمن و کافر از نظر مقدار غذایی که هر کدام می‌خورد، تفاوتی نباشد.

4. از برخی متون چنان به دست می‌آید که پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: پس از من «سنه: سالی قطح و خشک» خواهد آمد، که مؤمن به یک معده خورد و کافر به اندازه‌ی هفت معده.[۳]

اگر منظور،‌ خبر دادن از قحطی و خشک‌سالی در آینده است، موضوع واضح و روشن است و اگر آن‌چنان که علّامه مجلسی(ره) احتمال می‌دهد، منظور سُنّت است، حدیث به امری اشاره دارد که در آینده روی خواهد داد امّا نمی دانیم کی به وقوع خواهد پیوست.

 منبع: اقتباسی  از ترجمه کتاب الصحیح من سیره النبی الاعظم صلى الله علیه وآله، ج۱۰ 

[۱]ـ ر. ک: بحار الانوار، ۶۳/۳۲۵؛ الخصال، ۳۵۱؛ المحاسن، برقی، ۴۴۷؛ مصباح الشریعه، ۲۷ـ۲۸٫

[۲]ـ لقمان: ۲۷٫

[۳]ـ المحاسن، برقی، ۴۴۷؛ بحار الانوار، ۶۳/۲۳۷؛ الکافی، ۶/۲۶۸؛ وسائل الشیعه، ۲۴/۲۴۰٫