در پاسخ این مشکل نکاتى چند بیان مى ‏شود:

یکم. دوره جوانى از حساسیت زیادى برخوردار است ؛ عواطف و احساسات جوان در این دوره، بروز و ظهور بیشترى دارد و در تعامل با دیگران، در پى تأمین برخى نیازهاى عاطفى است. وجود این نیاز و گرایش به سوى تأمین آن، امرى طبیعى است ؛ ولى آنچه مهم است، چگونگى پاسخ به آن است. اینجا است که باید چنین گرایشى به کنترل اندیشه و عقل درآید. گمان نشود اگر چنین گرایشى در فرد ایجاد شود، از گردونه انسانیت و ایمان خارج مى ‏شود ؛ بلکه آن روش و چگونگى برخورد با آن است که افراد  را از یکدیگر متمایز مى ‏سازد. پس نگران چنین حالتى – که برخاسته از احساس نیاز است – نباشید و مطمئن باشید به تدریج حل خواهد شد.

دوّم. متعهد، مذهبى و پاى ‏بند به واجبات بودن، یک امتیاز و ارزش واقعى است و همان طور که در گذشته و تاکنون همین باورهاى دینى و مذهبى، شما را از هر گونه انحراف فکرى و اخلاقى حفظ کرده است ؛ مطمئن باشید پایبندى به اصول اخلاقى و تقویت روح امید و توکل برخداوند متعال، بهتر و سریع ‏تر شما را از این مشکل بیرون برده و امکان دسترسى به ساحل نجات و رهایى از آن را بیشتر فراهم خواهد ساخت. بنابراین، توصیه مى ‏شود توکل بر خداوند را در رأس امور قرار دهید و توسل به ائمه اطهار (علیهم ‏السلام) ‏ و بهره گرفتن از روح بلند آنان را هرگز فراموش نکنید و همچون گذشته، به شما کمک خواهند کرد و در انجام واجبات و تکالیف شرعى (خواندن نماز، گرفتن روزه و حفظ عفاف، حجاب و…) همچون گذشته محکم و استوار باشید که نجات در همین است.

سوّم. اگر اندکى به اطراف خود نگاه کنید، روشن مى ‏شود که براى هر خوبى، خوب ‏ترى یافت مى ‏شود و براى هر کمالى، کمالى بالاتر قابل تصور است. این قاعده هم در امور مادى و طبیعى جارى است و هم در امور معنوى. بنابراین دل بستن به یک امر مادى یا معنوى در نگاه اول، به عنوان کمال مطلق، صحیح و عاقلانه نیست ؛ زیرا بالاتر و بهتر و ارزشمندتر از آن یافت خواهد شد و بهتر است به کمال و ارزشى دل ببندیم که بالاتر از آن یافت نشود.

چهارم. گاهى انسان گمان مى ‏کند خیر و صلاحش، در امرى است ؛ حال آنکه چنین نیست و برعکس گاهى انسان از چیزى متنفر مى ‏شود و بدش مى ‏آید ؛ حال آنکه خیر و صلاحش در همان است.

قرآن مى ‏فرماید: «عَسى أَنْ تَکْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَ عَسى أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَکُمْ ».[۱] انسان به خاطر اینکه به تمام ابعاد وجودى و آینده خود آگاهى ندارد، نمى ‏تواند به تشخیص صحیح و کاملى از وضعیت موجود و آینده برسد و خداوند عالم، قادر و آشنا به مصلحت بنده ‏اش، مانع از رسیدن به محبوب او مى ‏شود ؛ زیرا براى او پسندیده و مفید نیست. پس اگر تاکنون نتوانسته ‏اید به مطلوب خود دست یابید، چه بسا به صلاح شما نبوده است. نمونه ‏ها و نظایر این امر را در زندگى بسیار از افراد، مى ‏توان مشاهده کرد که ازدواج آنان موفقیت ‏آمیز نبوده ؛ بلکه مشکل تنهایى آنان، به ده مشکل جمعى تبدیل شده است.

پنجم. با توجه به نکات یاد شده، راه کارهاى زیر را ارائه مى ‏کنیم تا با عمل جدّى به آنها، از چنین وضعیت روحى بیرون آیید:

۱ – درباره فرد مورد نظر خود فکر نکنید و هرگاه ذهنتان به وى مشغول شد، با مطرح کردن موضوع یا مسئله دیگرى، از فکر کردن درباره وى دور شوید و آنچه را موجب مى ‏شود، به یاد او بیفتید (مثل جزوه ‏اى که نزد شما است)، از بین ببرید و یا به یکى دیگر از دوستان بدهید ؛ به طورى که در اتاق و خانه شما نباشد.

۲ – هرگاه احساس کردید ناخودآگاه مشغول فکر کردن درباره وى شده ‏اید، بلافاصله با کوبیدن مشت خود روى زمین و گفتن «بس است»، از این حالات روانى بیرون بروید و مشغول کارى عملى شوید تا از فکر کردن در این باره رهایى یابید.

۳ – با خود حدیث نفس کنید و بگویید: عشق و علاقه ‏اى خوب و ارزشمند است که دو طرفه باشد. اکنون وى هیچ توجهى به من ندارد. پس احساس علاقه من به وى، نه تنها راه ‏گشا نیست ؛ بلکه تخریب ‏کننده نیز هست و با اشتغال تمام ذهنم، مانع از هر گونه تصمیم ‏گیرى صحیح و حتى کار و تلاش شده است. در واقع نگاه ‏ها و رفتارهاى قبلى وى، ناشى از سودجویى و سوءاستفاده ‏هاى جنسى بوده و هرگز به فکر من و تأمین آینده موفقیت ‏آمیز من نبوده است! به عبارت دیگر هرگز دلش براى من نسوخته و علاقه ‏اش کاملاً جنبه شهوانى داشته ‏است! این نگاه ‏ها جهت ارضاى خودخواهانه نیازهاى جنسى ‏اش بوده است، وگرنه عشق پاک و خالى از آلودگى، این چنین گذرا و متغیر نیست ؛ آن گونه که در وجود وى کاملاً ظهور و نمود داشته و اکنون نیز از وى خبرى نیست و به دنبال اهداف شخصى ‏اش است. بنابراین او نمى ‏تواند همسر وفادارى براى من و تأمین کننده سعادت و خوشبختى من باشد.

۴ – با برجسته کردن دیگر نکات منفى و نقاط ضعف رفتارى، شخصیتى و اخلاقى – که احتمالاً در فرد مورد نظر هست – از تمایل و علاقه کاذب خود به وى بکاهید. اگر خواستید درباره وى بیندیشید، درباره نقاط ضعف وى فکر کنید.

۵ – هرگاه ذهنتان به وى مشغول شد، به خود تلقین کنید: «او صلاحیت همسرى با من را ندارد»، «او تناسبى با من ندارد» و «از او بدم مى ‏آید» یا با خود بگویید: «انسان هر کس را دید نباید از او خوشش بیاید»، «نباید هر کس بتواند دل من را تسخیر کند» و «من آدم ضعیفى نیستم». تأکید مى ‏شود این جملات را به زبان جارى و براى خود زمزمه کنید.

۶ – نکات منفى و نقاط ضعف رفتارى و شخصیتى فرد مورد نظر را در ذهنتان برجسته کنید.

۷ – هرگز بیکار نباشید و براى اوقات شبانه ‏روز خود، برنامه ‏اى تدوین نمایید. براى اوقات فراغت خود فعالیتى را در نظر بگیرید (برنامه ‏هاى ورزشى، هنرى و…) و از آنجا که چنین افکارى معمولاً در تنهایى به سراغتان مى ‏آید، براى مدت زیادى، به تنهایى در جایى قرار نگیرید و مطالعات خودتان را در حد ممکن، در سالن  مطالعه کتابخانه و در جمع دیگران انجام دهید.

۸ – ارتباطات اجتماعى و رفت و آمد و معاشرت با دوستان، اقوام و… را بیشتر کنید.

۹ – در فعالیت ‏هاى دسته ‏جمعى، حضور فعال ‏تر و بیشترى داشته باشید.

۱۰ – توجه به این نکته بسیار ضرورى است که اگر چنین حالات روانى (احساس سرخوردگى، یأس، نومیدى و شکست) برایتان حاصل شده، محصول کارهاى گام به گام خودتان بوده و کسى شما را به این وادى – بدون اختیار شما – نکشانده است. مطمئناً خداوند نیز هرگز جلوى آزادى عمل انسان ‏ها را نگرفته و نمى ‏گیرد ؛ چرا که مخالف اصل آزادى انسان است. بنابراین، به تدریج و گام به گام، مى ‏توان از چنین وضعیت روحى و فضاى روانى حاکم بر ذهنتان خارج شد و گمان نشود که تمام مشکلات یک شبه حل مى ‏شود. از طرف دیگر، انتظار معجزه هم نداشته باشید. با مقاومت و پایدارى و حفظ تعادل خود، مطمئن باشید از چنین وضعیتى بیرون خواهید آمد.

۱۱ – یکى از بهترین راه ‏هاى خروج از این وضعیت، آن است که هرچه سریع ‏تر ازدواج کنید. اگر خواستگار مناسبى برایتان آمد، سخت ‏گیرى زیادى نکنید ؛ همین که از تناسب کافى برخوردار بود و شرایط و صلاحیت اخلاقى، دینى و خانوادگى لازم را داشت، پاسخ مثبت دهید. مطمئن باشید با ازدواج، تمام آن افکار از دهنتان خارج خواهد شد.

پی نوشت

[۱] – بقره ۲، آیه ۲۱۶٫