تغییرات، به‌ویژه از نوع اجتماعی آن ازجمله موضوعاتی است که همواره موردتوجه اندیشمندان بوده است. نوشتار حاضر نیز به‌منظور شناخت نقش امام باقرالعلوم (ع) در تغییرات با محوریت فرهنگ و سیاست آغازشده و نگارنده با استفاده از اسناد و شواهد تاریخی، تأثیرگذاری امام (ع) را از طریق تصمیم‌گیری در بخش فرهنگ و الگوسازی در بخش سیاست بازشناسی نموده و نشان داده است که امام با تأسیس دانشگاه، ابداع روش‌های علمی نظیر اجتهاد، مقابله با تفکرات و اندیشه‌های انحرافی و… در بخش فرهنگی موجبات تغییر را فراهم نموده و در بخش سیاسی نیز از طریق الگوسازی، اقداماتی نظیر القای روحیه ظلم‌ستیزی، ایجاد همبستگی اجتماعی امت اسلامی و ترویج مکتب رشادت و جهاد و مبارزه منفی و… را انجام داده که زمینه تغییرات را فراهم نموده است.