نظر لغت دانان و مفسران مسلمان؛ مانند لسان العرب، زمخشری، فخر رازی و … درباره ریشه و معنای واژه تورات چیست؟ آیا آن را کلمه ای خارجی می دانند؟

پاسخ اجمالی

توراه یا توراه واژه ای  عبری است و در زبان عربی به عنوان واژه ای دخیل به شمار می آید، اما در کتاب های لغت عربی – مانند بسیاری از واژه های مشابه – به نظام اشتقاق تصریفی رفته و معناهایی نیز برای آن عنوان شده که شاید برگرفته از همان زبان اصلی باشد: 
«تورات»(توراه) از ریشه «وری» است و «وری»؛ یعنی: مردمانى که در هر زمان بر روى زمین زندگى می کنند (مردم هر عصرى) نه گذشتگان و نه آیندگان، مثل این که مردم هر عصر زمین را پوشانده اند.[۱] «وَرَّى – تَوْرِیَهً [وری‏] النارَ»؛ یعنی: آتش را بر افروخت.[۲] «وَرَى الزَّنْدُ»؛ یعنی: آتش ناک شد آتش‏زنه.[۳] ‏«ورّی الأمر»؛ یعنی: آن امر را پنهان ساخت.[۴]
کلمه «تورات» در کتاب های لغت و تفاسیر قرآن به معانی زیر آمده است:
۱ – «تورات» به معناى شریعت و تعلیم است که از زبان عبرانى وارد زبان عربى شده است.[۵]
۲ – تورات، اسم اعجمی(غیر عربی) است.[۶]
۳ – معناى «تورات» ضیاء و نور است، همان گونه که اعراب معتقدند. و در قرآن آیه «وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسى‏ وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِیاءً»[۷] دلیل بر این سخن است… اصل کلمه «توراه» از «توریه» بر وزن «تَفعله» – به فتح تاء و سکون واو، و فتح راء و یاء – است.[۸]
۴ – واژه «توراه»؛ بر وزن «تَفعله» و در زبان فارسی بر وزن «فَوعله» است.
۵ – اسفار پنج گانه موسی.[۹] که عبارت است از:
۱-۵ – ژنز یا سِفْرِ تکوین تا استقرار عبرانیان در مصر
۲-۵ – جلای وطن یا سِفْرِ خروج
۳-۵ – سِفْرِ لاویان یا احکام صریح مذهبی
۴-۵ – سِفْرِ اعداد یا شرح نیروی مادی قوم
۵-۵ – سِفْرِ تثنیه یا مکمّل کتاب های یادشده قبل.[۱۰]
مجموعه اسفار پنج گانه و ملحقات تورات را عهد قدیم یا عهد عتیق می گویند.
قرآن کریم واژه «تورات» را بر آنچه از سوى خداوند به موسى از طریق وحى فرو فرستاده، به کار می برد.[۱۱] آنچه قرآن بدان اشارت برده است، غیر از تورات کنونى است.
بنابر آیات قرآنى:
یک. کتاب حضرت موسى(ع) در الواح به او نازل شده و از هر موضوعى اندرزى و احکامی در آن بوده است.[۱۲]
دو. تورات؛ سراسر نور و هدایت بوده و پیامبران و علماى بنى اسرائیل به وسیله آن میان مردم داورى و حکم می کرده اند.[۱۳]
سه. حضرت عیسى(ع) نیز تورات را تصدیق کرده است.[۱۴]
چهار. اگر یهودیان به کتاب خویش عمل می کردند، آسمان و زمین باب روزى خویش را بر آنان می گشود.[۱۵]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج ‏۸، ص ۳۰۵، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق؛ راغب اصفهانى، حسین بن محمد،  مفردات الفاظ قرآن‏، ص ۸۶۶، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول.

[۲]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‏۱۵، ص ۳۸۸، بیروت، دار صادر، چاپ سوم؛ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ص ۹۸۱، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.

[۳]. زمخشرى، محمود بن عمر، مقدمه الادب‏، ص ۱۲۰، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران‏، چاپ اول.

[۴]. حمیرى، نشوان بن سعید،شمس العلوم‏، ج ۱۱، ص ۷۱۴۱، دمشق، ‏دار الفکر، چاپ اول؛

[۵]. مصطفوی، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، ج ‏۱، ص ۴۳۵، بیروت، قاهره، لندن‏، دار الکتب العلمیه، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی‏، چاپ سوم، ۱۴۳۰ق؛ طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏۳، ص ۹، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.

[۶]. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج ‏۱، ص ۳۳۵، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۷ق.

[۷]. انبیاء، ۴۸٫

[۸]. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏۷، ص ۱۳۱، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق؛ لسان العرب، ج ‏۱۵، ص ۳۸۹٫

[۹]. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ۱، ص ۴۳۴‏؛ فرهنگ ابجدی عربی- فارسی، ص ۲۷۲٫

[۱۰]. لغت نامه دهخدا، واژه «تورات».

[۱۱]. آل عمران، ۳؛ مائده، ۴۴٫

[۱۲]. اعراف، ۱۴۵٫

[۱۳]. مائده، ۴۴؛ آل عمران، ۳٫

[۱۴]. آل عمران، ۵۰؛ مائده، ۴۶٫

[۱۵]. مائده، ۶۶٫