نظام وقف در میان مسلمانان به سبب تأکید فراوان قرآن، سنت نبوی۶ و تشویق ائمه اطهار۷ گسترش چشمگیری داشت. وسعت روند بیمارستان سازی در سراسر قلمرو اسلامی از اندلس در غرب تا ماوراءالنهر و هند در شرق اسلامی، نشان دهنده اهتمام خاص و ویژه تمدن اسلامی به امور پزشکی و درمانی جامعه است. در ابتدا بودجه و هزینههای مصرفی بیمارستانهای اسلامی به وسیله بانی و یا حاکم سازنده بنا تأمین میشد اما خیلی زود مسلمانان دریافتند برای استمرار کار بیمارستانها با نظام وقف است؛ زیرا با مرگ سازنده بیمارستان و یا عدم علاقه جانشینان وی در اختصاص بودجه به بیمارستان و یا ضعف اقتصادی دولتها در مراحل بعد، اداره امور بیمارستان مختل میشد. هنگامی که بیمارستانها، املاک و مستغلاتی موقوفه داشتند و از درآمد آنها هزینههای خود را تأمین میکردند، استمرار کارشان مستقل از ضعف و افول دولتها و حاکمان تداوم مییافت و عموم مردم نیز فارغ از هر نژاد، مذهب و مسلکی میتوانستند به صورت رایگان از خدمات آنها بهرهمند شوند. بررسی تاریخی منبع درآمد بیمارستانهای اسلامی که تکیهاش بر موقوفات بود، هدف این نوشته است.
نظام وقف در بیمارستانهای دوره اسلامی از ابتدا تا آغاز عثمانی
مقاله ای از اصغر منتظر قائم و شمس حسینی و کیومرث عظیمی
پاسخ دهید