سوال – خداوند متعال می فرماید : ما ننسخ من آیه او ننسها ، نات بخیر منها او مثلها ، الم تعلم ان الله علی کل شی ء قدیر (بقره : ۱۰۶)
هر حکمی را نسخ کنیم ، یا آن را به دست فراموشی بسپاریم ، بهتر از آن یا مانندش را می آوریم ، مگر نمی دانی که خدا بر هر کاری تواناست ؟ !
انساء و به فراموشی سپردن آیه چگونه تصور می شود ؟


 فراموشی آیه یا سوهر یا بخشی از قرآن برای پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم و مسلمانها به این صورت است که مثلا می خوابند و صبح بیدار می شوند در حالی که آن را فراموش کرده اند . آیه شریفه می خواهد بفرماید : حکمی را بر می داریم و حکمی جای آن می گذاریم که از لحاظ مصلحت ، مثل حکم قبل و یا بهتر از آن است ، بنابراین مصلحت حکم منسوخ یا منسی از دست نمی رود ، بلکه مثل یا بهتر از آن به دست می آید .
البته محدوده دلالت آیه وسیع است و تنها مخصوص حکم نیست ، بلکه احکام و عیان ماند شهادت امام علیه السّلام را شامل می شود . و اساسا آیه شریفه در مقام پاسخ کسانی است که بیهوده می گفتند : احکام الهی نسخ و انساء بر نمی دارد ، لذا خداوند در آیه بعد در جواب آنها می فرماید : الم تعلم ان الله له ملک السموات و الار و ما لکم من دون الله من ولی و لانصیر (بقره : ۱۰۷)
مگر نمی دانی فمرانروایی آسمانها و زمین از آن خداست ، و شما جز خدا سرور و یاوری ندارید ؟ !
یعنی خداوند هر گونه خواست می تواند تصرف کند ، و شما سرپرستی غیر از خدا ندارید ، او هر گونه بخواهد به مصحلت شما حکم می کند ، این گونه نیست که دست بسته باشد چنانکه یهود می گفتند : یدالله مغلوله (مائده : ۶۴)
دست خدا بسته است .
و روی سخن آیه شریفه بیشتر با یهد است که می گفتند : ، تورات حکم الهی است ، و احکام تورات همواره زنده ، و برای ابد ثابت است ، حتی خداوند متعال هم نمی تواند آن را تغییر دهد .

 

منبع: ۶۶۵ پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبایی قدس سره؛ نشر نهاوندی؛ مؤلف: محمدحسین رخ‌شاد