این آیه بیانگر مهمترین نعمت و رحمت الهى است که بر بندگان نازل شده است.
الم تر ان الله انزل من السماء ماء فسلکه ینابیع فى الارض ثم یخرج به زرعا مختلفا الوانه… (۲)
آیا ندیده‏اى که خداوند از آسمان آبى فرستاد، سپس آن را به چشمه‏هایى در زمین راه داد، آنگاه به وسیله کشتزارى که رنگهاى آن گوناگون است‏بیرون مى‏آورد.
یکى از آثار این رحمت الهى، آبهاى زیرزمینى است که با قرار گرفتن آن در چشمه‏ها، چاهها، و قناتها ذخیره‏اى براى بهره بردارى از آن در موقع مناسب مى‏شود. خداوند در این آیه با بیان نقش آبهاى زیرزمینى در حیات بخشیدن موجودات زنده، و سؤال از عامل اصلى و رساندن مردم به این آب، مخاطبان خود را به رجوع به فطرت براى دریافت جواب آن، دعوت مى‏کند تا مردم متوجه شوند که تنها قدرتى که در وقت نیاز باید به او رجوع کرد و به او متکى بود، خداى قادر متعال است.
این ظاهر آیه است که درک آن براى همه ممکن است; اما در باطن آن معانى عمیقى نهفته است که همه کس قدرت فهم آن را ندارند. فهم باطن قرآن مخصوص معصومان و پاکانى است که به سرچشمه فیض الهى و هدایت ربانى رسیده و از کوثر زلال آن سیراب شده‏اند، آنها مى‏توانند ما را از این پوسته رویین عبور دهند و به مغز و محتوا برسانند.
آب مهمترین عامل زندگى مادى بشر است، اما روح انسان نیز نیاز به چشمه‏اى دارد که او را از کوثر زلال معارف الهى سیراب کند و حیات تازه‏اى در جانش بدمد و او را به اوج کمال برساند. آن سرچشمه هدایت الهى است که بدون راهنما و «خضر راه‏» رسیدن به آن ممکن نیست.
قطع این مرحله بى همرهى خضر مکن ظلمات است‏بترس از خطر گمراهى (۳)
انبیا و اولیاى الهى با نور هدایت‏خود براى رهایى مردم از تاریکیها از هیچ تلاش و کوششى دریغ نکرده، و هر کدام همانند سرچشمه‏اى هستند که با تمام شدن آب آن، دوباره رحمت الهى ریزش مى‏کند و آبهاى جدیدى جایگزین آن مى‏شود، و به همین جهت در زیاراتى از امام صادق، علیه‏السلام، خطاب به على، علیه‏السلام، چنین آمده است:
السلام علیک یا… مظهر الماء المعین (۴)
سلام بر تو اى مظهر آب روان!
از امام رضا، علیه‏السلام، درباره این آیه سؤال شد، حضرت فرمودند: «ماؤکم یعنى ابوابکم‏»، که مراد از آن امامان هستند که هر کدام ابواب الهى بین او و خلق اویند. (۵)
اگر هر کدام از این درهاى رحمت الهى بسته شود، سرچشمه حیات معنوى انسان بسته مى‏شود، و افراد هوشیار احساس سرگردانى مى‏کنند و براى یافتن راهبرى دیگر تلاش مى‏کنند. به همین جهت وقتى على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر، علیه‏السلام، درباره تاویل این آیه سؤال کرد، حضرت فرمودند:
اذا فقدتم امامکم فلم تروه فماذا تصنعون؟ (۶)
هرگاه امامتان را نیابید و او را نبینید چه مى‏کنید؟
اما خداوند هیچ گاه زمین را خالى از حجت قرار نمى‏دهد و با سپرى شدن عمر هر کدام امام دیگرى مى‏فرستد، بنابراین امام صادق، علیه‏السلام، در تاویل این آیه مى‏فرمایند:
اذا غاب امامکم فمن یاتیکم بامام جدید؟ (۷)
هرگاه امامتان از شما پنهان شود چه کسى امام جدید برایتان مى‏فرستد؟
با ختم نبوت و سپرى شدن حیات امامان معصوم دوران غیبت فرا رسید. این دوران همچون آبى است که براى ذخیره به زمین فرو رود، به امید روزى که با فراهم شدن زمینه جامعه براى پذیرش آن، این ذخیره الهى فوران کند و تشنگان واقعى معرفت را سیراب کند. امام باقر، علیه‏السلام، در تاویل آیه محل بحث مى‏فرماید:
نزلت فى القائم، علیه‏السلام، یقول: ان اصبح امامکم غائبا عنکم لا تدرون این هو؟ فمن یاتیکم بامام ظاهر یاتیکم باخبار السموات و الارض، و حلال الله و حرامه. ثم قال: و الله ما جاء تاویل هذه الآیه و لابد ان یجیى تاویلها. (۸)