باورداشت ظهور یک نجات دهنده‌ی بزرگ و رفع کاستی‌ها و مشکلات جامعه‌ی بشری و برچیده شدن بساط ظلم و تبه کاری از میان انسان‌ها، منحصر به شرقی‌ها و یا ادیان نیست؛ بلکه این یک اعتقاد عمومی و جهانی است که به شکل‌های مختلف، در عقاید و اندیشه‌های اقوام گوناگون دیده می‌شود. این حکایت از ریشه‌دار بودن و فراگیری اندیشه «منجی‌گرایی» در کلّ جهان است. البتّه باید خاطر نشان ساخت، این اعتقاد –چنان‌که در میان شیعه بسیار عمیق، عینی و راهبردی است- در بین بیشتر مکاتب و اقوام به عنوان آموزه‌ای اصیل و بنیادین مطرح نیست و به عنوان فرعی و احتمالی تلقّی می‌شود. در واقع شیعه با اندیشه‌ی «مهدویّت» زنده و پویا است و با آن زندگی می‌کند و نفس می‌کشد و آن را رکن اساسی اعتقاداتش می‌داند؛ امّا در میراث مکتوب و شفاهی بیشتر ملل و ادیان، تنها اشاراتی گذرا به آن شده و مطالبی اجمالی درباره‌ آن مطرح گشته است. این اعتقاد، هنوز به عنوان باوری اثرگذار و یقینی تبدیل نشده و جایگاه استراتژیک خود را نیافته است! با این حال همین اشارات و بیانات نیز، نشانگر فراگیری و ریشه‌دار بودن اندیشه‌ی «ظهور رهایی بخش بزرگ» و حقّانیّت و درستی آن است.

منجی‌گرایی در غرب

یکی از اعتقادات غربیان مسیحی، باور به بازگشت عیسی مسیح –به عنوان نجات دهنده‌ی مسیحیان و تحقّق بخش ملکوت و سلطنت الهی- است. با این حال در میان اقوام مختلف غربی نیز سخن از یک منجی بزرگ مطرح بوده و پاره‌ای از افراد از چنین انتظاری بهره‌برداری کرده‌اند.

نام پنج تن از مدعیان که از انگلستان برخاسته‌اند، جیمزنا یلور، یوحنا سوثکات، ریچارد برادرز، جان نیکولز و هنری جیمز پرینس ذکر شده است[۱].

برخی از فیلسوفان و دانشمندان غربی نیز آشکارا اعلام کرده‌اند که جهان در انتظار مصلحی بزرگ است که زمام امور جهان را به دست گرفته، همه‌ی انسان‌ها را زیر یک پرچم و یک شعار گرد می‌آورد؛ به عنوان نمونه: دانشمند بزرگ انیشتین می‌گوید: «روزی جهان را صلح و صفا فراگیرد و مردم با یکدیگر دوست و برادر باشند، دور نیست»[۲].

به طور فهرست‌وار می‌توان به بعضی از اقوام و نژادهای غربی اشاره داشت:

۱- نژاد اسلاو بر این عقیده بودند که از مشرق زمین، یک نفر برخیزد و تمام قبایل اسلاو را متحّد سازد و آن‌ها را بر دنیا مسلّط گرداند.

۲- نژاد ژرمن معتقد بودند: یک نفر فاتح از طوایف آنان قیام می‌کند و «ژرمن» را بر دنیا حاکم می‌گرداند.

۳- اهالی صربستان، انتظار ظهور «مارکوکر الیویچ» را داشتند.

۴- ساکنان جزایر انگلستان، از چندین قرن پیش آرزومند و منتظرند که: آرتور از جزیره آلون، ظهور کند و نژاد ساکسون را در دنیا غالب گرداند و سعادت جهان نصیب آن‌ها گردد.

۵- اسن‌ها معتقدند: پیشوایی در آخر الزّمان ظهور کرده، دروازه‌های ملکوت آسمان را برای آدمیان خواهد گشود.

۶- اقوام اسکاندیناوی بر این باورند که: برای مردم دنیا بلاهایی می‌رسد و جنگ جهانی اقوام را نابود می‌سازد؛ آن‌گاه «اودین» با نیروی الهی ظهور کرده و بر همه چیره می‌شود.

۷- اقوام اروپای مرکزی، در انتظار ظهور «بوخص» می‌باشند.

۸- یونانیان می‌گویند: «کالویبرگ» نجات دهنده‌ی بزرگ ظهور خواهد کرد و جهان را نجات خواهد داد و …

منجی‌گرایی در آمریکا، آسیا و آفریقا

بر اساس تحقیقات و بررسی‌های صورت گرفته، اعتقاد به ظهور یک منجی در میان چینی‌ها، مصریان و سایر ملل و تمدّن‌ها و نحله‌های فکری رایج بوده است.

در میان قبایل سرخ پوست آمریکایی این عقیده رایج است که روزی «گرد» سرخ پوستان، ظهور خواهد کرد و آن‌ها را به بهشت زمین رهنمون خواهد ساخت. ایرانیان باستان معتقد بودند: «گرازسپه» قهرمان تاریخی آنان، زنده است و در کابل خوابیده و صد هزار فرشته او را پاسبانی می‌کنند تا روزی که بیدار شود و قیام کند و جهان را اصلاح نماید.

چینی‌ها باور داشتند که: «کرشنا» ظهور کرده، جهان را نجات می‌دهد.

گروهی از مصریان (که در حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد در شهر «ممفیس» زندگی می‌کردند)، معتقد بودند: سلطانی در آخرالزّّمان با نیروی غیبی بر جهان مسلّط می‌شود؛ اختلاف طبقاتی را از بین می‌برد و مردم را به آرامش و آسایش می‌رساند.

گروهی دیگر از مصریان باستان معتقد بودند که فرستاده‌ی خدا در آخرالزّمان، در کنار خانه‌ی خدا پدیدار گشته، جهان را تسخیر می‌کند.

ملل و اقوام مختلف هند، در انتظار مصلحی هستند که ظهور کرده، حکومت واحد جهانی تشکیل خواهد داد.

برهمائیان از دیر زمان بر این عقیده بودند که در آخرالزّمان، «ویشنو» ظهور می‌کند و بر اسب سفیدی سوار می‌شود. شمشیر آتشین در دست گرفته و مخالفان را خواهد کشت و تمام دنیا برهمن گردیده و به این سعادت برسد.

اعتقاد به منجی هستی در میان بومیان مکزیک نیز وجود داشته است و…[۳].

منبع: پرسشها و پاسخهای دانشجویی مهدویت پیش از ظهور؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: رحیم کارگر

 [۱]. حکومت جهانی مهدی، ص ۵۹٫

[۲]. همان، ص ۷٫

[۳]. او خواهد آمد، ص ۸۷ و ۸۸، ظهور حضرت مهدی از دیدگاه اسلام و مذاهب و ملل جهان، ص ۴۴ و ۴۵٫