منظور از برکات در تعالیم قرآنی چیست؟
در واقع معنای برکات چیست؟
پاسخ اجمالی
ارباب لغت و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایده ثابت و پایدار معنا کرده اند؛ مانند این که می گویند:
۱ – «برکت»؛ یعنى، ثبوت خیر خدائى در یک چیز.[۱]
۲ – «برکات»، جمع «برکت» در اصل به معناى «ثبات» و استقرار چیزى است، و به هر نعمت و موهبتى که پایدار بماند اطلاق مى شود، در برابر موجودات بى برکت که زود از بین می روند و بى اثر مى شوند.[۲]
۳ – «برکات» به معناى هر چیز زیاد و فراوان است؛[۳]و شامل برکت هاى مادّى و معنوى مى شود؛[۴]مانند امنیت، آسایش، سلامتى، مال، فرزند، عمر و … .
در محاورات امروز فارسى زبانان، برکت به معنای فراوانی نعمت و فزونى در خیر است. به عنوان نمونه، وقتی که می گویند خداوند به شما برکت دهد، منظور فزونی در نعمت ها است. در فرهنگ و ادب فارسى، برکت و واژه های هم خانواده و مرکّبى که از آن ساخته شده؛ نظیر تبرّک و مبارک، فراوان به کار رفته است.
یکی از واژه هایی که در فرهنگ قرآن و سخنان معصومان (ع) به کار رفته، واژۀ برکت است. و با توجه به معنایی که از آن ارائه شده، موضوعات مختلفی در قرآن با ویژگی برکت مطرح شده اند؛ مانند قرآن کریم که کتابی پر برکت معرّفی شده است؛[۵] زیرا در کلمات، آیات و سوره های قرآن کریم، خوبی و خیر حقیقی برای کسانی که به واقع قصد بهره برداری از آنها را داشته باشند وجود دارد. آب و باران که در شرایط مخصوص مایۀ برکت و فراوانی نعمت است.[۶]پیامبری همچون حضرت عیسی (ع) به عنوان وجود مبارک (با برکت) معرّفی شده است؛[۷] چراکه پیامبران مایۀ هدایت و سعادت انسان هایی هستند که به حق پیرو آنها باشند. همچنین سرزمین مکه و خانه خدا،[۸] مسجد الاقصی،[۹] شب قدر،[۱۰] و… مکان ها و زمان هایی با برکت شمرده شده اند.
منبع:اسلام کوئست
پی نوشت:
[۱] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ج ۱، ص ۱۹۱، ذیل واژه “برک”.
[۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ۶، ص ۲۶۷، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.
[۳] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی همدانی، محمد باقر، ج ۸، ص ۲۵۴، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ش.
[۴] قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ۴، ص ۱۲۶، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ ش.
[۵] “و این کتابى است که ما آن را نازل کردیم کتابى است پربرکت “انعام، ۹۲؛ “و این (قرآن) ذکر مبارکى است که (بر شما) نازل کردیم”، انبیاء، ۵۰٫
[۶] “و از آسمان، آبى پربرکت نازل کردیم، و بوسیله آن باغها و دانههایى را که درو مىکند رویاندیم”، ق، ۹٫
[۷] مریم، ۳۱٫
[۸] آل عمران، ۹۶٫
[۹] اسراء، ۱٫
[۱۰]دخان، ۳٫
پاسخ دهید