در واقع معنای برکات چیست؟

پاسخ اجمالی

ارباب لغت و مفسّران قرآن کریم در مجموع با تعابیر مختلف، برکت را به معنای خیر، خوبی و فایده ثابت و پایدار معنا کرده اند؛ مانند این که می گویند:

۱ – «برکت»؛ یعنى، ثبوت خیر خدائى در یک چیز.[۱]

۲ – «برکات»، جمع «برکت» در اصل به معناى «ثبات» و استقرار چیزى است، و به هر نعمت و موهبتى که پایدار بماند اطلاق مى شود، در برابر موجودات بى ‏برکت که زود از بین می روند و بى اثر مى ‏شوند.[۲]

۳ – «برکات» به معناى هر چیز زیاد و فراوان است؛[۳]و شامل برکت ‏هاى مادّى و معنوى مى ‏شود؛[۴]مانند امنیت، آسایش، سلامتى، مال، فرزند، عمر و … .

در محاورات‌ امروز فارسى‌ زبانان‌، برکت‌ به‌ معنای‌ فراوانی‌ نعمت‌ و فزونى‌ در خیر است‌. به عنوان نمونه، وقتی که می گویند خداوند به شما برکت دهد، منظور فزونی در نعمت ها است. در فرهنگ‌ و ادب‌ فارسى‌، برکت‌ و واژه ‌های‌ هم خانواده‌ و مرکّبى‌ که‌ از آن‌ ساخته‌ شده‌؛ نظیر تبرّک‌ و مبارک‌، فراوان‌ به‌ کار رفته‌ است.‌

یکی از واژه هایی که در فرهنگ قرآن و سخنان معصومان (ع) به کار رفته، واژۀ برکت است. و با توجه به معنایی که از آن ارائه شده، موضوعات مختلفی در قرآن با ویژگی برکت مطرح شده اند؛ مانند قرآن کریم که کتابی پر برکت معرّفی شده است؛[۵] زیرا در کلمات، آیات و سوره های قرآن کریم، خوبی و خیر حقیقی برای کسانی که به واقع قصد بهره برداری از آنها را داشته باشند وجود دارد. آب و باران که در شرایط مخصوص مایۀ برکت و فراوانی نعمت است.[۶]پیامبری همچون حضرت عیسی (ع) به عنوان وجود مبارک (با برکت) معرّفی شده است؛[۷] چراکه پیامبران مایۀ هدایت و سعادت انسان هایی هستند که به حق پیرو آنها باشند. همچنین سرزمین مکه و خانه خدا،[۸] مسجد الاقصی،[۹] شب قدر،[۱۰] و… مکان ها و زمان هایی با برکت شمرده شده اند.

 

 

منبع:اسلام کوئست


پی نوشت:

[۱] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ج ۱، ص ۱۹۱، ذیل واژه “برک”.

[۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۶، ص ۲۶۷، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ ش.‏

[۳] طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی همدانی، محمد باقر، ج ‏۸، ص ۲۵۴، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ش.

[۴] قرائتی، محسن، تفسیر نور، ج ۴، ص ۱۲۶، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ ش.

[۵] “و این کتابى است که ما آن را نازل کردیم کتابى است پربرکت‏ “انعام، ۹۲؛ “و این (قرآن) ذکر مبارکى است که (بر شما) نازل کردیم‏”، انبیاء، ۵۰٫

[۶] “و از آسمان، آبى پربرکت نازل کردیم، و بوسیله آن باغها و دانه‏هایى را که درو مى‏کند رویاندیم”، ق، ۹٫

[۷] مریم، ۳۱٫

[۸] آل عمران، ۹۶٫

[۹] اسراء، ۱٫

[۱۰]دخان، ۳٫