مقصود از«الاولی» در این فراز از زیارت جامعه کبیره «و حجج الله علی اهل الدنیا و الآخره و الاولی» چیست؟
در فرازی از زیارت جامعه کبیره میخوانیم: «وَ حُجَجِ اللهِ عَلى أهْلِ الدُّنْیا وَ الآخِرهِ وَ الاُولى، وَ رَحْمَهُ اللهِ وَ بَرَکاتُهُ»؛[۱]«و حجّتهاى خدا بر اهل دنیا و آخرت و اولی، و رحمت خدا و برکات او [بر شما باد]».
۱ – «حُجَج»: جمع «حُجّه»، به معناى برهان، دلیل، راه پیروزى هنگام درگیرى [لفظى].[۲]
۲ – «أهل»: بنابر مضافٌ الیه آن، معنایش متفاوت میشود: خویشاوندان، ایل و تبار، پیروان، وابستگان، ویژگان.[۳]
۳ – «الدُّنْیا»: نقطه مقابل آخرت، به معناى جهان، سراى فانى؛ اسمى براى کره زمین است که ساکنانش آنرا نسبت به سراى باقى، به خود نزدیکتر میبینند.[۴]
۴ – «الآخِرَه»: نقطه مقابل متقدّم، و به معناى پسین، سراى باقى، سراى جاوید پس از مرگ.[۵]
۵ – «الاُولى»: ضدّ پایان، به معناى آغاز، اولین، نخستین، زمان پیشین و جلوتر.[۶]
شارحان زیارت جامعه کبیره، در تفسیر «الأولى»، سخن روشن و هماهنگى ندارند. برخى، آنرا به معناى همین «دنیا» و مترادف با آن مىدانند، برخى «اولی» را به «عالم برزخ» تفسیر کرده و برخى آن را زمان «رجعت» دانستهاند و برخى نیز، آنرا «امّتهاى گذشته» معرّفى کردهاند[۷] گروهی نیز «اولی» را همان «عالَم ذرّ»[۸] که قبل از پیدایش بنی آدم بود دانستهاند؛ ولی معناى نخست (دنیا) ـ که علّامه مجلسى آنرا انتخاب کرده است[۹] ـ، با ظاهر متن سازگاری بیشتری دارد و میتوان گفت که تکرار آن پس از «الدنیا»، براى تأکید یا رعایت سجع است.[۱۰]
منبع: اسلام کوئست
[۱]. صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۶۱۰، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
[۲]. واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج ۳، ص ۳۱۶، بیروت، دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
[۳]. ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغه، ج ۱، ص ۱۵۰، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق؛ راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، ص ۹۶، بیروت، دار القلم، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
[۴]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ۱۴، ص ۲۷۳، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
[۵]. لسان العرب، ج ۴، ص ۱۴؛ تاج العروس من جواهر القاموس، ج ۶، ص ۱۷٫
[۶]. مفردات ألفاظ القرآن، ص ۱۰۰؛ لسان العرب، ج ۱۱، ص ۷۱۶؛ فرهنگ فارسی معین، واژه «اولی».
[۷]. محمدى ریشهرى، محمد، غلامعلى، احمد، تفسیر قرآن ناطق(شرح زیارت جامعه کبیره)، ص ۱۹۵، قم، مؤسسه علمى فرهنگى دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، چاپ سوم، ۱۳۹۰ش.
[۸]. مجلسی، محمد باقر، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الأخبار، ج ۹، ص ۲۵۳، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
[۹]. همان.
[۱۰]. مجلسی، محمد تقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج ۵، ص ۴۶۳، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
پاسخ دهید