منازعات فرقهاى، مهمترین عامل حادثه ساز در تاریخ بغداد بود که در شرایط خاص سیاسى، اقتصادى و مذهبى این شهر رخ داد.
با استقرار خلفاى عباسى در بغداد، دارالخلافه عباسیان به زودى مرکز اقوام، ادیان و مذاهب گوناگون شد. از همان آغاز، بافت ناهمگون جمعیتى و تضاد منافع سیاسى و اقتصادى، زمینهساز بسیارى از آشوبها و درگیرىهاى شهرى میان عرب، ترک و ایرانى بود. با شکلگیرى رسمى مذاهب شیعه و سنى، تلاش علما و پیروان مذاهب براى نفوذ در ساختار قدرت آغاز شد. رقابت براى کسب قدرت به اختلافات دامن زد و منازعات و آشوبها رنگ مذهبى به خود گرفت. از سوى دیگر، گرایش مذهبى خلفا و کارگزارانشان و رویکرد آنان به فرقهاى خاص، منازعات را تشدید کرد. در سراسر قرنهاى چهارم و پنجم هجرى، دو فرقه شیعه و سنى به لحاظ قدرت و قوا در حالت توازن به سر مىبردند و هر یک مىکوشید با جلب حمایت خلفا، دیوانسالاران، گروههاى مختلف شهرى و یا امرا، به برترى، نفوذ و اقتدار بیشترى دست یابد. این مسئله به منازعات فرقهاى شدت و شتاب بیشترى داد.
در این نوشتار، نقش خلفا، کارگزاران، امرا، علما و توده مردم در پیدایش و تشدید منازعات مذهبى بررسى شده است.
منازعات مذهبى در بغداد (۶۵۶ – ۲۳۲ هـ)
مقاله ای از منصوره کریمی قهی
پاسخ دهید