باید دانست که معنیِ معیّت حق با اشیاء، و این‌که خدا با همه و خارج از همه است، یک معنی بزرگ مهم و تعلیم عالی نهایی خداشناسی و علم توحید است که کس فهم کند، او به توحید خاصّ حق و احاطه‌ی وجودی وی که: إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ مُحِیطٌ، معرفت یافته.
لذا از فرط اهمیّت و علوّ مرتبت، حضرت مولی علی (ع) این معنی را در عبارات گوناگون فصیح و طرق متعدّد بلیغ، بیان فرموده تا اهل معرفت و نفوس شایسته‌ی درک حقیقت، هر یک در خور استعداد، این مطلب بزرگ را دریابند؛ که هر کس به فهم آن نرسد، وی خدا را بیرون از عالم و جدای از عالمیان پنداشته و او را -عزَّ سُلطانه- به مانند مخلوقاتش محدود کرده، و به کلّی به آن جهتِ هستی و نورانیّت عالم (که اشراق حق است و نور وجهُ اللّهی است و حیث دخول حق در اشیاء) معرفت نیافته و جاهل و غافل مانده، و رحمت واسعه‌ی خدا را -که قیّومیّت فعلی الهی است و نگهبان تمام عوالم لایتناهای آفرینش- فهم نکرده!
و هر که درک این حقیقت را نتواند کرد، به اوج سعادت مقام نفس قدسی، نخواهد رسید…
لذاست که در علم توحید و اساس دین که معرفت الهی است، باید هر کس به خدا ایمان دارد، باید خدا را بیرون و درون عالَم بداند؛ و به سرّ وحدتش آگاه شود؛ و انبساط وجودی و علمیِ حضرت احدیّت را لااقلّ در مقام مثال، مانند اِحاطه‌ی نور خورشید بر کوه و دشت و بیابانِ عالَم، فهم کند.
منبع: کتاب پندهای آسمانی، صص ۱۰۲-۱۰۳
پاسخ دهید