مشروعیّت ولایت فقیه به چه معنا است؟
«مشروعیّت» دارای معانی متعدّدی است. در اصطلاح رایج منظور از مشروعیّت (Legitimacy) این است که براساس چه ملاک و با اتّکا به چه منبع یا منابعی، اِعمال قدرت و حاکمیّت توجیه میشود. به عبارت دیگر مشروعیّت؛ یعنی اینکه:
۱ – حکومت و حاکمان بر چه اساسی میتوانند احکام و قواعد الزامآور صادر کرده و به اجرا گذارند.
۲ – جامعه بر چه اساسی موظّف است از قواعد الزامآور حکومت پیروی کند. با این توضیح روشن میشود که مراد از «مشروعیّت ولایت فقیه» این است که ولیّ فقیه «مشروعیّت» خود را از کجا کسب میکند؛ یعنی، چه منبعی حاکمیّت او را توجیه نموده و او را مجاز میدارد که در امور اجتماعی تصرّف کند و لزوم اطاعت از او را موجّه میسازد.
پاسخ مشهور فقهای شیعه در برابر پرسشهای فوق، این است که منبع مشروعیّت ولایت فقیه «نصب الهی» است؛ یعنی، از ادلّهی دینی استفاده میشود که شارع ولیّ فقیه را در زمان غیبت معصوم، برای رهبری جامعهی اسلامی نصب کرده و مسلمانان را به اطاعت از او فرخوانده است. ادلّه ولایت فقیه غالباً بر چنین چیزی دلالت دارند.
منبع: دین و سیاست، ولایت فقیه، جمهوری اسلامی؛ دفتر نشر معارف – تدوین و تألیف: حمیدرضا شاکرین، غلیرضا محمدی
پاسخ دهید