آیا ایمان و اسلام کار دل است و یا کار اندام آدمی؟ پاسخ به این پرسش از قرن چهارم تا امروز چنین است که اسلام هم به نیت بستگی دارد و هم به عمل. اما در سه قرن اول هنوز این پرسش، پاسخی روشن نیافته بود، وعیدیان یا بیم‌دهندگان می‌گفتند اسلام هیچ ربطی به نیت دل ندارد هر کس آداب و رسوم و مقررات را به مورد اجرا نهد مسلمان است و آن کس که در گوشه‌ای از آن سهل‌انگاری ورزد کافر مطلق است و خونش هدر می‌باشد. این گونه سخت گیری­ها واکنش­هایی در پی داشت. مرجئه به عنوان یکی از اولین جریان­های مذهبی سیاسی جهان اسلام در واکنش به تعصبات و سخت گیری­های خوارج و اختلاف آنها با شیعه و موارد دیگر ی که در این مقاله بدان اشاره شده بوجود آمد. این مقاله چگونگی شکل گیری مرجئه و اعتقادات و نیز سرانجام این فرقه را بررسی می­کند.