خواجه نصیرالدین طوسی (۵۹۷ – ۶۷۲ ه.ق)، عالم بزرگ قرن هفتم، جایگاه علمی برجسته­ایی در میان عالمان و دانشمندان ایرانی داشت. دانش وی در زمینه­های گوناگون علمی، موجب نوآوری­های منحصر به فردی شد که آوازه علمی او را در ایران و خارج از ایران منتشر کرد. در پی حمله مغولان، تخریب مراکز علمی و قتل و غارت ناشی از آن، خواجه نصیرالدین طوسی به قلعه­های اسماعیلیان پناه برد. او با استفاده از این فرصت مناسب، کتابهای ارزشمندی در زمینه­هایی گوناگون؛ مانند اخلاق، ریاضیات، نجوم، فیزیک و مانند آن تالیف کرد. علم دوستی و دانش پروری اسماعیلیان فرصت مطلوبی را در اختیار او قرار داد تا در زمان حمله مغولان، هنگامی که دست آوردهای علمی و فرهنگی ایران در معرض نابودی قرار داشت، از باقی مانده این میراث گرانقدر حراست کند.
برخی از آثار خواجه نصیرالدین دارای آرای اسماعیلی است اما رویدادهای بعد از تسخیر قلعه­های اسماعیلیان و پیوستن خواجه نصیر به هولاکوخان نشان می­دهد که او اسماعیلی نبوده است. رفتار سیاسی خواجه برای حفظ و احیای شیعه اثنا عشری موجب شد از اصل تقیه استفاده کند و با همکاری اسماعیلیان از باقی مانده میراث تمدن بزرگ ایران اسلامی پاسداری کند.