آیا این درست است که یکی از مفسران مسجد الاقصی (إسرا:۱) را غیر از مسجد الأقصی فعلی که در اورشلیم قرار دارد، می داند و می گوید مراد از مسجد الأقصی یک مسجد در آسمان است (سدره المنتهی). لطفاً در این مورد توضیح دهید. آیا این تفسیر درست است؟

پاسخ اجمالی

مسجد الأقصی، از جمله مساجدی است که نامش در قرآن ذیل داستان معراج پیامبر(ص) آمده است. پیرامون محدوده و مراد از مسجد الاقصی، مطالب و گفتارهای بسیاری وجود دارد.[۱]
عموم روایات و گفتارها، این مسجد را در شهر بیت المقدس می دانند. با این حال برخی روایات، مطلب دیگری را ذکر کرده اند ناظر بر اینکه مسجد الاقصی که در قرآن بدان اشاره شده در آسمان می باشد:
۱ – راوی: از امام صادق(ع) در مورد مساجدی که خداوند آنها را فضیلت داده است، پرسیدم؟ امام(ع) فرمود: «مسجد الحرام و مسجد النبی». گفتم: مسجد الاقصی در این مساجد نیست؟ امام: «مسجد الاقصی که پیامبر به آن جا رفت، در آسمان است». راوی: مردم می گویند این مسجد که پیامبر بدان جا رفت، همان بیت المقدس است. امام: «مسجد کوفه از آن مسجد برتر و بالاتر است».[۲]
۲ – اسماعیل جعفی: در مسجد الحرام نشسته بودیم و امام باقر(ع) نیز در مسجد بود. ایشان، سر خود را به سمت آسمان بلند کرده و به آسمان می نگریست و بعد به کعبه نگاه می کرد. سپس این آیه را می خواند: «سُبْحانَ الَّذِی أَسْرى‏ بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ…». این آیه را سه بار خواند. بعد متوجه من شد و پرسید: اهل عراق در  مورد این آیه چه می گویند: گفتم: از مسجد الحرام به بیت المقدس رفت. امام: «این گونه نیست، بلکه از این جا به آن جا رفت». و با دست به آسمان اشاره می کرد.[۳]
این روایات سبب شده برخی مفسران نیز بر وجود حقیقی مسجد الاقصی در آسمان، اعتقاد پیدا کنند.[۴]
به هر حال، مسجد الاقصای موجود در بیت المقدس، بر اساس شواهد روایی و تاریخی غیر قابل انکار، جایگاه معراج پیامبر(ص) و قبله اول مسلمانان بوده است، اما با فرض پذیرش روایات فوق نیز باید گفت که به موازات مسجد الاقصای موجود در زمین، جایگاهی به نام مسجد الاقصی در آسمان ها نیز وجود دارد، همان گونه که در روایاتی وارد شده که به موازات کعبه در آسمان ها جایگاهی به نام بیت المعمور قرار دارد.[۵]

 منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. ر.ک: ۲۰۳۴۸؛ بیت المقدس، مسجد الاقصی، صخره.

[۲]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق،  مصحح، رسولی محلاتی، هاشم، ج ۲، ص ۲۷۹، تهران، المطبعه العلمیه، چاپ اول، ۱۳۸۰ق.

[۳]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج ۲، ص ۲۴۳، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق؛ بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۶۸۲، تهران، بنیاد بعثت، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.

[۴]. فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق، اعلمی، حسین، ج ۳، ص ۱۶۶، تهران، الصدر، چاپ دوم، ۱۴۱۵ق؛ گنابادی، سلطان محمد، تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده، ج ۲، ص ۴۳۱، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق؛ طیب سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۳، ص ۸۹، تهران، اسلام، چاپ دوم،  ۱۳۷۸ش.

[۵]. عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، ج ۲، ص ۱۲۸٫