برادر من یک دختر ده ساله و یک پسر چهار ساله دارد که هر دوی آنها خیلی کم به حرف بزرگترها گوش میکنند و بسیار لجباز هستند. همچنین به مادر و مادر بزرگ خود بی احترامی میکنند و اگر مهمان به خانه بیاید نیز، همین رفتار را دارند. ما باید چه کار کنیم که رفتار آنها بهتر شود؟
معمولاً اینکه بچّهها کم به حرف والدین و بزرگترها گوش میکنند، چند دلیل دارد که برخی از آنها عبارتند از:
الف. تضادّ رفتاری
یکی از دلایل بروز این مشکل وجود تضاد در رفتار والدین است؛ به عنوان مثال، گاهی ممکن است پدر و مادر در خانه فرزندان را تنبیه کنند و یا با زور و دعوا آنها را وادار به انجام کاری کنند؛ ولی همین پدر و مادر در حضور دیگران و یا در یک مهمانی، از آنجا که نمیتوانند با زور و ضربه خواستههای خود را به بچّهها تفهیم کنند، مجبور هستند که در مقابل آنها کوتاه بیایند تا مورد سرزنش دیگران قرار نگیرند.
این رفتارهای متضاد نافرمانی را در بچّهها تشدید میکند؛ لذا توصیهی ما به خانوادهها، خصوصاً به مادران که بیشتر با فرزندان خود ارتباط دارند، این است که رفتار آنها چه در درون خانه و چه بیرون از خانه، یک رفتار متعادل و بر اساس منطق تربیتی باشد.
ب. امر و نهی زیاد
گاهی اوقات دلیل لجبازی بچّهها امر و نهیهای زیاد والدین است؛ وقتی پدر و مادر به فرزندان خود زیاد امر و نهی میکنند، فرزندان آنها لجباز و مقاوم میشوند و به حرف آنها گوش نمیدهند.
ج. سرزنش
دلیل دیگر که ممکن است باعث لجبازی نوجوانان شود، سرزنش بزرگترها است؛ زیرا بنا به تعبیر روایات، سرزنش کردن شعلههای لجاجت را برافروخته میکند. مثلاً ممکن است مادر فرزندان خود را سرزنش کند و بگوید: شما بچّه نیستید، وقتی ما بچّه بودیم، این گونه رفتار میکردیم. به این ترتیب شروع به سرزنش دخترش میکند و همین رفتار باعث بیشتر شدن لجبازی او میشود.
د. بی برنامگی
نکتهی دیگری که ممکن است منجر به بیادبی و لجاجت بچّهها شود، بیبرنامه بودن آنها است. معمولاً بچّههای بیکار پر توقّع هستند؛ یعنی دوست دارند کارهایی را انجام دهند که خودشان میخواهند.
ه. الگوگیری از بزرگترها
گاهی اوقات ممکن است دلیل بروز این رفتارها در کودکان تقلید از رفتار بزرگترها باشد. بچّهها آینهی رفتار ما هستند و وقتی ما به آنها بیاحترامی میکنیم، آنها هم به ما بیاحترامی میکنند. همچنین وقتی خود پدر و مادر نسبت به یکدیگر بیاحترامی میکنند و حرف همدیگر را گوش نمیدهند، بچّهها نیز تقلید میکنند و همین رفتار را انجام میدهند.
و. تاثیر پذیری از رسانه
گاهی هم ممکن است این الگوگیری در اثر تماشای برنامههایی از رسانه به وجود آمده باشد که برای گروه سنی آنها مناسب نیست. وقتی کودک برنامهای را میبیند که در آن نافرمانیها و بعضاً بی ادبی ها را نشان میدهد، او هم این کار را نسبت به والدین خود انجام میدهد.
پاسخ دهید