فرهنگ‌سازی پهلوی برای تبیین نماد سنّت و مدرنیته

 یک جشنواره‌ای در شیراز که بزرگترهای مجلس که این‌جا هستند، همه‌ی شما می‌دانید یک جشنواره‌ای در شیراز گرفته می‌شد به نام جشنواره‌ی فرهنگ و هنر. هر ساله در شیراز برقرار می‌شد. معمولاً هم برای این بود که توریست‌هایی که از خارج می‌آیند، شیراز که یک شهر گلی بود، وارد آن‌جا می‌شدند، بتوانند در این… جشنواره در واقع ماکتی از همه‌ی ایران بود. یعنی در این جشنواره‌ غرفه‌های متعدّدی ترتیب داده بودند که در هر غرفه صنایع دستی، فنون و چیزهایی که در شهرهای مختلف در ایران ساخته می شد، در این غرفه‌ها به نمایش گذاشته می‌شد. یعنی یک ماکتی از کلّ ایران بود که توریست‌ها بتوانند یک‌جا همه‌ی ایران را ببینند.

در یکی از سال‌های این جشنواره -که اخبار آن هم فاش شد، همین اواخر رژیم پلهوی بود- یک اتّفاقی افتاد. آن اتّفاق این بود که در یکی از این غرفه‌ها تابلویی زدند نماد سنّتی در ایران. سنّتی به تعبیر آن‌ها یعنی عقب افتاده. آن وقت می‌دانید در این غرفه چه را به نمایش گذاشتند؟ یک عدّه سینه‌زن و زنجیرزن. چون در ایران این هم اتّفاق می‌افتد باید به توریست‌ها نشان بدهند. یک عدّه سینه‌زن و زنجیرزن به صورت زنده، نه عکس و تصویر نه، به صورت زنده سینه‌زنی و زنجیرزنی و به سر و صورت خود می‌زدند. امّا تابلو را دقّت بکنید، تابلو حرف دارد، نماد سنّتی. در نزدیکی‌های همین غرفه یک غرفه‌ی دیگری بود، به نمایش گذاشتند نمایش تجدّد در ایران. آن وقت می‌دانید در آن غرفه چه چیز را به نمایش گذاشتند؟ عذر می‌خواهم یک عدّه رقاصه و فاحشه را آورده بودند که آن‌جا می‌رقصیدند و به هر حال به صورت علنی نه عکس و تصویر. تابلو نماد تجدّد در ایران بود. یعنی نماد پیشرفت، مدرنیستم. آن وقت جایزه‌ی آن سال جشنواره را فرح به همین غرفه‌ی دوم داد.

این یعنی فرهنگی ساختند که بدان جامعه سر خود را بالا بگیرند. یعنی آن‌هایی که اهل فحشا و منکرات هستند، سر خود را بالا بگیرند. امّا نه به اسم بد، نه به اسم منکر، به اسم نماد تجدّد و خوبان جامعه سینه‌زنان و هیئتی‌ها و عزادران امام حسین سر خود را پایین بیندازند و بروند ما نخواستیم. به عنوان عقب‌ما نده. این یعنی فرهنگ‌سازی، این یعنی بستری درست کردن. مشکل اولیای شیطان همین است که کاری می‌کنند همه چیز از مدار خارج می‌شوند، معیارها گم بشود، خوبی و بدی عوض بشود. همین چیزی که الآن دارد در جهان اتّفاق می‌افتد و شما بهتر از من دارید می‌بینید، شما بهتر از من دارید این را می‌فهمید. خیلی از کثافت‌کاری‌ها و پستی‌ها صورت می‌گیرد امّا در عین حال به عنوان تجدّد، به عنوان مدرنیستم و مدرنیته.