چرا قرآن در عصر رسول خدا(ص) فقط از روی حفظ و رقعه نویسی نگهداری می شد؟ حکمت و فلسفه آن چیست؟

پاسخ اجمالی

درباره این که چرا در زمان پیامبر گرامی اسلام(ص) قرآن با ابزار حفظ و یا رقعه نویسی نگهداری می شد، باید گفت:
یک. اصرار بر کتابت و نوشتن قرآن کریم با وجود میلى که اعراب به حفظ و از بَر کردن داشتند، نشان می دهد که از همان روزهاى نخست، مسلمانان می دانستند که در آیات این کتاب آسمانى نباید کلمه اى تغییر یا تبدیل یابد.[۱] یکى از وسایلى که قرآن بر آن نوشته می شد پوست بود که علت استفاده از آن در ثبت مسائل مهم، ماندگارى بیشتر آن بود. ولى تهیه این ماده حتى براى ثروت مندان نیز دشوار بود؛ از این رو، اعراب از مواد مناسب دیگرى هم براى کتابت استفاده می کردند، مانند پوست خشکیده درخت نخل یا حتى شاخه خشک ‏شده آن.[۲]
دو. نگارش قرآن در زمان پیامبر اکرم(ص)؛ در حقیقت پشتوانه اى بود بر آنچه مسلمانان در حافظه هاى خود جمع آورى می کردند.[۳]
سه. یکى از عواملى که علاوه بر حفظ و ضبط قرآن در سینه ها، به حفظ و صیانت قرآن از هر گونه تصحیف و تحریف مدد می کرد، نگارش قرآن بوده است؛ لذا رسول خدا(ص) به نگارش وحى، سخت اهمیت می داد و همزمان با بعثت و زندگانى آن حضرت تعداد اندکى از مردم به خواندن و نوشتن، آشنایى داشتند، در عین حال رسول خدا(ص) عده اى از آنها را به تدریج براى کتابت وحى، انتخاب و گزینش فرمود؛ چرا که تنها راه محفوظ ماندن قرآن در آن زمان -با توجه به کمبود امکانات- حفظ کردن آن و نیز نوشتن آن بر روی رقعه های مختلف بوده است.

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. جبّورى، یحیى وهب، الخط و الکتابه فى الحضاره العربیه، ص ۲۴۹، بیروت، ۱۹۹۴م؛ ولایتى، على اکبر، فرهنگ و تمدن اسلامى‏، ص ۲۶، قم، دفتر نشر معارف.

[۲]. فرهنگ و تمدن اسلامى‏، ص ۲۶٫   

[۳]. صبحى صالح‏، مباحث فی علوم القرآن‏، ص ۶۹، قم، منشورات الرضى‏، چاپ پنجم، ۱۳۷۲ش.