آیا حضرت ابراهیم(ع) پسرش را به قربان گاه برد تا بعد از پیروی از فرمان خدا، به امامت برسد؟

پاسخ اجمالی

آنچه از قرآن کریم و منابع روایی استفاده می شود، این است که اولیای الهی و در رأس آنان پیامبران و امامان معصوم(ع) تمام اعمال و بندگی شان تنها و تنها برای خدا بوده و هست، نه برای رسیدن به مقام و جایگاه دنیایی و حتی مقامات معنوی. آنان خدا را آن گونه شناختند که در راه او از جان و مال خویش دریغ نمی کنند. قرآن کریم در این باره می فرماید: «قُلْ إِنَّ صَلاتی‏ وَ نُسُکی‏ وَ مَحْیایَ وَ مَماتی‏ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمین»؛[۱] بگو: نماز و قربانى من، زندگى و مرگم براى خدا، پروردگار جهانیان است.
در این آیه خداوند به پیامبرش می فرماید به مردم بگو؛ نماز و تمام عبادت و بندگی ام، مرگ و زندگی ام و شئونات آن را در هر شرایطی، برای خدا خالص کرده ام و کسى و چیزى را در آن شریک نمی گردانم، و این همان توحید خالص و صاف است.
آرى، اولیای الهی نماز، عبادات، بندگی، و قربانى شان براى غیر خدا نبوده و نیست، اینان مرگ و زندگی شان، تمام حرکات و سکنات شان؛ اخلاق، سیاست، اقتصاد، رسالت های اجتماعی و..، همه براى خدا است. برای رضای او و براى تحقق ارزش هاى الهی است.
امام علی(ع) در همین راستا می فرماید خدایا: «‏مَا عَبَدْتُکَ خَوْفاً مِنْ نَارِکَ وَ لَا طَمَعاً فِی جَنَّتِکَ وَ لَکِنْ وَجَدْتُکَ‏ أَهْلًا لِلْعِبَادَهِ فَعَبَدْتُکَ»؛[۲] من تو را از ترس جهنم و یا طمع بهشت عبادت نمی  کنم، بلکه تو را شایسته عبادت یافتم؛ از این رو عبادتت می کنم.
بنابر این، این  گونه نیست که پیامبران و اولیای خدا برای به دست آوردن چیزی و یا مقامی خداوند را بندگی کنند.
حضرت ابراهیم(ع) نیز قبل از به قربان گاه بردند فرزند، از امتحان های سخت سربلند بیرون آمد، آن گاه خداوند وی را به مقام امامت برگزید، چنان که قرآن کریم می فرماید: «وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ …»؛[۳] (به خاطر آورید) هنگامى که خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونى آزمود. و او به خوبى از عهده این آزمایش ها برآمد. خداوند به او فرمود: من تو را امام و پیشواى مردم قرار دادم.
البته، هر انسانی حتی اولیای الهی اعمال و عباداتی را که انجام می دهند، رسیدن به مقام قرب و رضای الهی را دنبال می کنند، آن گونه که قرآن کریم خطاب به پیامبر اسلام(ص) می فرماید: «وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَهً لَکَ عَسى‏ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً»؛[۴] و پاسى از شب را (از خواب برخیز، و) قرآن (و نماز) بخوان! این یک وظیفه اضافى براى تو است امید است پروردگارت تو را به مقامى در خور ستایش برانگیزد!
در این آیه تهجد و انجام نافله شب وسیله ای برای رسیدن به مقام محمود مطرح شده است. ر. ک: مقام محمود، ۱۵۲۴۲.
در آیه دیگر رضایت و خشنودى خدا که نصیب مؤمنان راستین مى‏ شود برتر و بزرگ تر از نعمت های بهشتی می داند: «وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدینَ فیها وَ مَساکِنَ طَیِّبَهً فی‏ جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظیمُ»؛[۵] خداوند به مردان و زنان باایمان، باغ هایى از بهشت وعده داده که نهرها از زیر درختانش جارى است جاودانه در آن خواهند ماند و مسکن ‏هاى پاکیزه ‏اى در بهشت هاى جاودان (نصیب آنها ساخته) و (خشنودى و) رضاى خدا، (از همه اینها) برتر است و پیروزى بزرگ، همین است!

منبع:اسلام کوئست

پی نوشت:

[۱]. انعام، ۱۶۲٫

[۲]. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ‏۶۹، ص ۲۸۷، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.‏

[۳]. بقره، ۱۲۴٫

[۴]. اسراء، ۷۹٫

[۵] توبه، ۷۲٫