سوال ۱ – چرا از میان مخلوقات ، یکی انسان شد و از همه کمالات بهره مند گردید ، و دیگری مثلا اسب شد و از تمام نعمتها محروم و بی نصیب ماند ؟
سبب اختلاف آنها ، اختلاف در قابلیتها بود ، اسب قابلیت کمالات انسانی را نداشت .
سوال ۲ – مگر قابلیت های آنها را نیز خداوند متعال عطا نفرموده است ، چرا به اسب قابلیت کمالات انسان شدن را نداد ؟
اگر قابلیت ها در بین نباشد دیگر هیچ نمی ماند و سوال در اینجا قطع می شود؛ زیرا به ذاتی بر می گردد و الذاتی لایعلل (و ذاتی ، علت بردار نیست ) . و صحیح نیست که اسب در حالی که اسب است به خود اشاره کند و بگوید : (چرا به من کمالات انسانی عطا نشد ، و انسان نشدم ) ، و نمی شود گفت : اسب ، انسان باشد ، یعنی اسب ، اسب نباشد ، زیرا : الشی ء لایسلب عن نفسه (هیچ چیز را نمی توان از خود آن چیز سلب نمود . )
و همچنین در مراتب کمال و قابلیت های انسانی . مثلا شاگرد نمی تواند در حالی که شاگرد است بگوید : (چرا خداوند متعال کمالات استادم رابه من نداد) ، یعنی چرا من ، با حفظ من بودن ، او نشدم ؛ یعنی من ، من نباشم ، پس خداوند متعال اگر کمال استاد را با حفظ شاگرد بودن به شاگرد بدهد ، باید او ، این بشود ، و این محال است .
منبع: ۶۶۵ پرسش و پاسخ در محضر علامه طباطبایی قدس سره؛ نشر نهاوندی؛ مؤلف: محمدحسین رخ‌شاد
پاسخ دهید