قوای باطنی انسان را که مرتبه‌ی برزخی اوست، دستگاهی وسیع‌تر و نیروهایی بسیار قوی‌تر از قوای ظاهری است که می‌توان در مَثَل نسبتِ قوای ظاهر را به قوای باطن، نسبت دهکده‌ای به شهر بزرگی شمرد؛ و یا نسبت نهرهای آبی به دریای بیکرانه‌ای دانست؛ یا نسبت بیضه [تخم مرغ] به مرغی بلندپرواز شناخت؛ یا تنگنای دنیا نسبت به وسعت بی‌انتهای عالم برزخ؛ و اجمالاً جسم طبیعی انسان در مقابل قوای باطن -که نخستین مراتب تجرّدی نفس ناطقه است- جزء کوچکی به شمار است.

جسم تو جزء است و جانت کُلّ کُل

خویش را قاصر مبین در عین ذُل

***

این طُرفه که تن نیست ز یک مشت گِل افزون                    وز هر دو جهان باز فزونست دل ما

منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص ۹۵