همان گونه که سمع و بصر مادى گاهى غیر همانند و یکى قوىتر از دیگرى است، سمع و بصر باطنى نیز اینگونه است. از سوى دیگر، سمع و بصر باطنى درجاتى دارد. گوش دلها یکسان نیست؛ چون دلها یکسان نیست. چشم دلها نیز یکسان نیست.

خداوند در بخش پایانى یکى از «حم» هفتگانه فرمود: آنها که سخن حق را مىشنوند سه گونهاند، بعضى بلاواسطه مىشنوند، بعضى من وراء حجاب و بعضى از راه پیک و ارسال رُسُل: «وَ ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُکَلِّمَهُ اللّهُ إِلاّ وَحْیاً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ».[۱] شاید آن که توانمند است کلام الهی را بلاواسطه بشنود، بتواند ذات اقدس خداوند را بلاواسطه شهود کند. البته بارها ذکر شده که هویت مطلقه ذات الهی در دسترس شهود هیچکس حتى پیامبر اسلام نیست؛ زیرا «حارَتِ الاْنبیاءُ و الاْولیاءُ فیها». ولى بعد از مرحله ذات، امکان شهود، با توجه به مراتب و درجات اشخاص، متفاوت خواهد بود؛ یعنى کسى به شهود بلا واسطه مىرسد و دیگرى شهود با واسطه دارد.

 

منبع:نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها / مؤلف:آیت اللّه عبداللّه جواد آملی/پرسش وپاسخ دانشجویی


[۱] – سوره شورى۴۲: آیه ۵۱٫