شیخ صدوق با سند خویش از عبدالله بن فضل هاشمی نقل می‌کند:

به امام صادق (ع) عرض کردم: یابن رسول الله! چگونه روز عاشورا، روز مصیبت و غم و ماتم و گریه شد، امّا روز رحلت رسول خدا (ص)، روز وفات فاطمه (ع) و روز شهادت امیر المؤمنین (ع) و روز کشته شدن امام مجتبی (ع) با زهر، چنان نشد؟ فرمود: مصیبت روز شهادت امام حسین (ع) از همه‌ی روزها بزرگتر است، چرا که اصحاب کساء که نزد خداوند گرامی‌ترین مخلوقات بودند، پنج نفر بودند. رسول خدا (ص) که درگذشت، امیر المؤمنین و فاطمه و حسن و حسین (ع) باقی بودند و وجودشان مایه‌ی تسلیّت و آرامش مردم بود. چون فاطمه (ع) وفات یافت، علی (ع) و آن دو فرزند، مایه‌ی تسلّای مردم بودند. امیر مؤمنان که شهید شد، مایه‌ی آرامش مردم امام حسن و امام حسین بودند. امام حسن (ع) که رفت، حسین (ع) برای مردم مایه‌ی تسلّی بود. حسین (ع) که کشته شد، پس از او کسی از اصحاب کساء نبود که مایه‌ی تسلّا و آرامش مردم باشد. رفتن او مانند رفتن همه‌ی آنان بود، همچنان که ماندنش مثل بودن همه‌ی آنان بود. از این رو، روز شهادت وی مصیبت‌بارتر شد.

عبدالله بن فضل گوید: عرض کردم ای پسر پیامبر! چرا وجود امام سجّاد (ع) همانند پدرانش برای مردم مایه‌ی تسلّا نبود؟ فرمود: وی سرور عابدان و پیشوا و حجّت بر مردم پس از پدرانش بود، امّا رسول خدا (ص) را ندیده و کلامش را نشنیده بود و علم او به وراثت از پدرش، از جدّش، از پیامبر خدا (ص) بود، امّا امیر المؤمنین و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین (ع) را در حالات و زمان‌های متوالی دیده بودند. هر گاه به یکی از آنان نگاه می‌کردند، به یاد حالت او با پیامبر خدا و سخن رسول خدا با او درباره‌ی او می‌افتادند. چون آنان رفتند، مردم توفیق مشاهده‌ی عزیزان خدا را از دست دادند و نبودن هر کدام مثل فقدان همه نبود، مگر در فقدان حسین (ع) که آخرین آنان بود، از این رو روز او مصیبت‌بارترین روزها شد.

عبدالله فضل گوید: پرسیدم یابن رسول الله! چرا اهل سنّت عاشورا را روز برکت می‌نامند؟ حضرت گریست و فرمود: چون حسین (ع) کشته شد، مردم شام به قصد تقرّب به یزید، برای او جعل خبر می‌کردند و جایزه می‌گرفتند. از جمله‌ی حدیث‌های جعلی، درباره‌ی امروز و مبارک بودن روز عاشوراست تا مردم از ناله و گریه و شیون برگشته، به شادی و خوشحالی و تبرّک بپردازند. خدا بین ما و آنان داوری کند. سپس فرمود:

ای عموزاده! این کمترین ضرر را برای اسلام و مسلمانان دارد، کسانی که جعل کردند و مدعیِ دوستی و ولایت ما و معتقد به امامت مایند و می‌پندارند که حسین (ع) کشته نشده، بلکه کار او مثل حضرت عیسی بر مردم مشتبه شده است. پس به جای ملامت برای بنی امیّه و گمانشان؟! ای عموزاده! هر کس بپندارد که حسین (ع) کشته نشده، به پیامبر و امیر مؤمنان و امامان بعدی دروغ بسته است که خبر از شهادت او داده‌اند و کسی که آنان را تکذیب کند، به خدای بزرگ کافر شده و خونش برای هر که چنین سخنی را از او بشنود، مباح است…


 

قال الصّدوق:

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ بَشَّارٍ الْقَزْوِینِیُّ (رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ) قَالَ: حَدَّثَنَا أَبُو الْفَرَجِ الْمُظَفَّرُ بْنُ أَحْمَدَ الْقَزْوِینِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ الْکُوفِیُّ الْأَسَدِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا سَهْلُ بْنُ زِیَادٍ الْآدَمِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا سُلَیْمَانُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْخَزَّازُ الْکُوفِیُّ قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ الْهَاشِمِیُّ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ (ع) یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ کَیْفَ صَارَ یَوْمُ عَاشُورَاءَ یَوْمَ مُصِیبَهٍ وَ غَمٍّ وَ جَزَعٍ وَ بُکَاءٍ دُونَ الْیَوْمِ الَّذِی قُبِضَ فِیهِ رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ الْیَوْمِ الَّذِی مَاتَتْ فِیهِ فَاطِمَهُ (ع) وَ الْیَوْمِ الَّذِی قُتِلَ فِیهِ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع) وَ الْیَوْمِ الَّذِی قُتِلَ فِیهِ الْحَسَنُ (ع) بِالسَّمِّ؟ فَقَالَ: إِنَّ یَوْمَ الْحُسَیْنِ (ع) أَعْظَمُ مُصِیبَهً مِنْ جَمِیعِ سَائِرِ الْأَیَّامِ، وَ ذَلِکَ أَنَّ أَصْحَابَ الْکِسَاءِ الَّذِی کَانُوا أَکْرَمَ

الْخَلْقِ عَلَى اللَّهِ تَعَالَى کَانُوا خَمْسَهً فَلَمَّا مَضَى عَنْهُمُ النَّبِیُّ (ص) بَقِیَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ فَاطِمَهُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (ع) فَکَانَ فِیهِمْ لِلنَّاسِ عَزَاءٌ وَ سَلْوَهٌ فَلَمَّا مَضَتْ فَاطِمَهُ (ع) کَانَ فِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ لِلنَّاسِ عَزَاءٌ وَ سَلْوَهٌ فَلَمَّا مَضَى مِنْهُمْ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (ع) کَانَ لِلنَّاسِ فِی الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ عَزَاءٌ وَ سَلْوَهٌ فَلَمَّا مَضَى الْحَسَنُ (ع) کَانَ لِلنَّاسِ فِی الْحُسَیْنِ (ع) عَزَاءٌ وَ سَلْوَهٌ فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ (ع) لَمْ یَکُنْ بَقِیَ مِنْ أَهْلِ الْکِسَاءِ أَحَدٌ لِلنَّاسِ فِیهِ بَعْدَهُ عَزَاءٌ وَ سَلْوَهٌ فَکَانَ ذَهَابُهُ کَذَهَابِ جَمِیعِهِمْ کَمَا کَانَ بَقَاؤُهُ کَبَقَاءِ جَمِیعِهِمْ فَلِذَلِکَ صَارَ یَوْمُهُ أَعْظَمَ مُصِیبَهً.

 قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ الْهَاشِمِیُّ: فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَلِمَ لَمْ یَکُنْ لِلنَّاسِ فِی عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ عَزَاءٌ وَ سَلْوَهٌ مِثْلَ مَا کَانَ لَهُمْ فِی آبَائِهِ (ع)؟ فَقَالَ: بَلَى إِنَّ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ کَانَ سَیِّدَ الْعَابِدِینَ وَ إِمَاماً وَ حُجَّهً عَلَى الْخَلْقِ بَعْدَ آبَائِهِ الْمَاضِینَ وَ لَکِنَّهُ لَمْ یَلْقَ رَسُولَ اللَّهِ (ص) وَ لَمْ یَسْمَعْ مِنْهُ وَ کَانَ عِلْمُهُ وِرَاثَهً عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنِ النَّبِیِّ (ص) وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ وَ فَاطِمَهُ وَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ (ع) قَدْ شَاهَدَهُمُ النَّاسُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِی أَحْوَالٍ فِی آنٍ یَتَوَالَى فَکَانُوا مَتَى نَظَرُوا إِلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ تَذَکَّرُوا حَالَهُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) وَ قَوْلَ رَسُولِ اللَّهِ لَهُ وَ فِیهِ، فَلَمَّا مَضَوْا فَقَدَ النَّاسُ مُشَاهَدَهَ الْأَکْرَمِینَ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ یَکُنْ فِی أَحَدٍ مِنْهُمْ فَقْدُ جَمِیعِهِمْ إِلَّا فِی فَقْدِ الْحُسَیْنِ (ع) لِأَنَّهُ مَضَى آخِرَهُمْ فَلِذَلِکَ صَارَ یَوْمُهُ أَعْظَمَ الْأَیَّامِ مُصِیبَهً.

قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْفَضْلِ الْهَاشِمِیُّ: فَقُلْتُ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَکَیْفَ سَمَّتِ الْعَامَّهُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ بَرَکَهٍ؟ فَبَکَى (ع) ثُمَّ قَالَ: لَمَّا قُتِلَ الْحُسَیْنُ (ع) تَقَرَّبَ النَّاسُ بِالشَّامِ إِلَى یَزِیدَ فَوَضَعُوا لَهُ الْأَخْبَارَ وَ أَخَذُوا عَلَیْهِ الْجَوَائِزَ مِنَ الْأَمْوَالِ فَکَانَ مِمَّا وَضَعُوا لَهُ أَمْرُ هَذَا الْیَوْمِ وَ أَنَّهُ یَوْمُ بَرَکَهٍ لِیَعْدِلَ النَّاسُ فِیهِ مِنَ الْجَزَعِ وَ الْبُکَاءِ وَ الْمُصِیبَهِ وَ الْحُزْنِ إِلَى الْفَرَحِ وَ السُّرُورِ وَ التَّبَرُّکِ وَ الِاسْتِعْدَادِ فِیهِ حُکْمُ اللَّهِ‏ مَا بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ. قَالَ: ثُمَّ قَالَ (ع) یَا ابْنَ عَمِّ وَ إِنَّ ذَلِکَ لَأَقَلُّ ضَرَراً عَلَى الْإِسْلَامِ وَ أَهْلِهِ وَضَعَهُ قَوْمٌ انْتَحَلُوا مَوَدَّتَنَا وَ زَعَمُوا أَنَّهُمْ یَدِینُونَ بِمُوَالاتِنَا وَ یَقُولُونَ بِإِمَامَتِنَا زَعَمُوا أَنَّ الْحُسَیْنَ (ع) لَمْ یُقْتَلْ وَ أَنَّهُ شُبِّهَ لِلنَّاسِ أَمْرُهُ کَعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ فَلَا لَائِمَهَ إِذَنْ عَلَى بَنِی أُمَیَّهَ وَ لَا عَتْبَ عَلَى زَعْمِهِمْ یَا ابْنَ عَمِّ مَنْ زَعَمَ أَنَّ الْحُسَیْنَ (ع) لَمْ یُقْتَلْ فَقَدْ کَذَّبَ رَسُولَ اللَّهِ (ص) وَ عَلِیّاً وَ کَذَّبَ مَنْ بَعْدَهُ الْأَئِمَّهَ (ع) فِی إِخْبَارِهِمْ بِقَتْلِهِ وَ مَنْ کَذَّبَهُمْ فَهُوَ کَافِرٌ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ وَ دَمُهُ مُبَاحٌ لِکُلِّ مَنْ سَمِعَ ذَلِکَ مِنْهُ…[۱]


[۱]– علل الشّرایع: ۲۲۵ ح ۱٫