باید دانست که در عالم چیزی کمتر از یقین خلق نشده: مَا خَلَقَ اللَّهُ شَیْئاً أَقَلُّ مِنَ الْیَقِینِ (کلام [امام] صادق (ع))
یقین یعنی علمی که اصلاً احتمال خلافش ندهیم و مطابق واقع هم باشد. مقابل آن، ظن [گمان] است یعنی علمی که احتمال خلاف آن بدهیم.
و این خود پیداست که در عالَم انسانی از بس دریای فکرش متلاطم است، هر چه را که تصدیق به وجود آن کند، باز احتمال میدهد و جایز میداند که حق و حقیقت، خلاف آن باشد؛ و در تصدیق علمی خود تشکیک میکند. پس علم به معنی یقین، بسیار بسیار -چنانکه امام صادق (ع) فرمود- کم است! لذاست که مقام علم الیقین و استیقان، از مراتب عالیهی عقل و ایمان است رزقَنا الله و ایّاکم.
و یقین را هم سه درجه است: علم الیقین و عین الیقین و حقّ الیقین یعنی دانستن عوالم غیب، و دیدن عوالم غیب، و داخل در آن و از جنس آن عالَم شدن.
منبع: کتاب پندهای آسمانی، ص ۷۲
پاسخ دهید